سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:

طرح و تدبير نيروهاي متجاوز براي پدافند از اين منطقه به شرح زير بود:

1- منطقه شرق هورالعظيم، ساحل رودخانه‌هاي نيسان و كرخه‌كور و ادامه خط دفاعي فوق به طرف جنوب غربي اهواز(مليحان) و به طرف جنوب تا پادگان حميد.

2- منطقه خرمشهر.

3- منطقه غرب كارون حد فاصل بين شمال خرمشهر(سلمانيه) تا جنوب پادگان حميد.

 

تدبير پدافند در جبهه شمالي

 

پدافند سرسختانه در كرانه رودخانه‌هاي نيسان و كرخه‌كور با ايجاد استحكامات فشرده در عرض و عمق و بهره‌برداري از موانع هورالعظيم و مناطق آب‌گرفته و تهيه قدرت آتش زياد و احتياط‌هاي قوي براي انهدام رخنه‌هاي احتمالي و استقرار حداقل دو لشكر تقويت شده(5 مكانيزه و 6 زرهي) در اين منطقه.

 تدبير پدافند در جبهه خرمشهر

 پدافند سرسختانه از شهر و منطقه خرمشهر و جلوگيري از هرگونه پيشروي نيروهاي مسلح جمهوری اسلامی براي دست‌يابي به اين شهر، با ايجاد استحكامات بسيار سنگين و متوالي (در عمق) در ساحل رودخانه كارون در شرق و جنوب خرمشهر به منظور خنثي نمودن هرگونه تلاش عبور از رودخانه و احداث خاكريزهاي شرقي ـ غربي متوالي و متوازي در شمال خرمشهر و در دو طرف جاده اهواز خرمشهر، از كرانه كارون تا خط مرز، براي جلوگيري از هرگونه تلاش آفندي شمالي، جنوبي به طرف خرمشهر ، ايجاد موانع ضدهوابرد و ميادين مين بسيار وسيع براي مقابله با فرود نيروهاي ايراني از طريق هوا(عمليات هوابرد و هلي‌برن) عموماً در غرب خرمشهر، و سرانجام ايجاد استحكامات بسيار زياد در شهر خرمشهر به منظور دفاع دورادور و جنگ خانه به خانه در صورت رسيدن نيروهاي ايراني به اين شهر.

 تدبير پدافند در منطقه شمال خرمشهر تا جنوب حميد

 عدم اشغال ساحل رودخانه كارون و گسترش يگان‌هاي سبك تأميني و پوششي در حد فاصل رودخانه تا جاده اهواز ـ خرمشهر و اتكاء به كاربرد احتياط‌هاي متحرك و غير متمركز با استفاده از يگان‌هاي زرهي لشكرهاي 3 و 9 زرهي كه در چندين محل مجزا در غرب جاده اهواز ـ خرمشهر مستقر بودند و همچنين اقدام به احداث يك خاكريز بلند(حدود 4 متر) در كناره شرقي جاده اهواز ـ خرمشهر و در تمامي طول جاده در اين منطقه به منظور تهيه يك موضع سد كننده مناسب از جمله تدابير پدافندي عراق بود.

مي‌توان گفت كه تاكتيك دفاعي عراق در اين منطقه، پدافند با فاصله از رودخانه بوده است نه پدافند در ساحل نزديك رودخانه و شايد الهام گرفته از نظريه استراتژيست معروف نظامي چين به نام (سون‌تزو) بوده كه گفته است:

«بگذاريد دشمن از رودخانه بگذرد ولي قبل از آنكه بتواند به طول كامل در ساحل دور انسجام پيدا كند عليه او عكس‌العمل نشان دهيد.»

اما اشتباه عظيم و خبط نظامي جبران‌ناپذير و غير قابل تصور طراحان نظامي و نيروهاي متجاوز در كاربرد تدبير پدافندي خود در غرب كارون اين بود كه يا نمي‌دانستند و يا نتوانستند و يا از اين غافل شدند كه بايد رودخانه را تحت مراقبت شديد و مداوم خود قرار دهند تا تلاش عبور از رودخانه يگان‌هاي ايراني در كنترل آن‌ها باشد و بتوانند قبل از آنكه نيرويي بيش از توان آن‌ها از رودخانه عبور كرده و در ساحل دور گسترش يافته و انسجام پيدا كند، عكس‌العمل مؤثر را نشان دهند.

عبور سريع رزمندگان اسلام در جبهه‌اي وسيع (40 كيلومتر) از رودخانه را بايد به عنوان عاملي كه قدرت عكس‌العمل را از دشمن سلب كرد و او را در مورد اينكه در كجاي اين جبهه عريض واكنش نشان دهد دچار ترديد و تزلزل نمود، در نظر داشت.

 شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:

يكي از اسناد و مدارك به دست آمده از دشمن شاهدي گويا از اين برداشت دشمن است. در اين مدرك متجاوز اهداف و مقاصد نيروهاي مسلح ايران را از اجراي عمليات طرح كربلا 1 (نبرد طريق‌القدس) چنين برآورد مي‌نمايد:

«دشمن (ايران) با حمله در جنوب رودخانه كرخه و پيشروي به سوي بستان، قصد دارد پس از تصرف بستان به سمت جنوب تغيير سمت داده و با استفاده از محور هويزه ـ جفير عمليات خود را براي تصرف و آزادسازي خرمشهر ادامه دهد.»

در صورتي كه نيروهاي ايراني چنين قصدي را در عمليات طريق‌القدس دنبال نكردند و هدف آنان تك به سمت غرب و رسيدن به ساحل شرقي هورالعظيم بود نه تغيير سمت به طرف جنوب و رفتن به جفير و خرمشهر.

بنابراين ملاحظه مي‌گردد كه متجاوز محور عملياتي نيروهاي ايراني را براي آزادسازي خرمشهر و جفير و به طور كلي مناطق اشغالي غرب كارون، از شمال به جنوب يعني از جبهه كرخه‌كور و نيسان برآورد نموده بود و لذا تلاش اصلي پدافندي خود را در جناح شمالي يعني جبهه كرخه‌كور و نيسان و جنوب غربي اهواز متمركز كرد و تلاش رزمندگان اسلام را در عبور از كارون يك تلاش فرعي برآورد نمود و به اين ترتيب همان تدبير كلي پدافندي را با تغييراتي در مورد شيوه عمل در منطقه حد فاصل خرمشهر و جفير ادامه داد.

نتيجه اين برآورد و تدبير كلي نيروهاي عراقي كمك شاياني به موفقيت طرح عمليات بيت‌المقدس كرد، زيرا كه مانور نيروهاي ايراني درست برعكس برآورد عراقي‌ها بود به اين معنا كه با اجراي تلاش اصلي در جناح شرقي و عبور سريع و گيج كننده بيش از 4 لشكر در عرضي حدود 40 كيلومتر از رودخانه كارون، دشمن را غافلگير ساخت.

 شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:

برآوردها و تدبير پدافندي نيروهاي عراقي

در طول هجده ماه اشغال مناطق غربي رودخانه كارون تا آن زمان، ثقل پدافند دشمن در اين منطقه وسيع بر دو نقطه قرار گرفته بود يكي پدافند از خرمشهر در جنوب، كه آزادسازي آن يك هدف استراتژيك براي نيروهاي ايران بود، و ديگري پدافند از منطقه عمومي جفير كه تهديد اهواز و مركز خوزستان را دربرداشت و نيروهاي جمهوری اسلامی با به دست آوردن اين منطقه مي‌توانستند من دور كردن تهديد و قطع آتش‌هاي دوربرد دشمن از اهواز، مبداء عملياتي مناسبي هم براي حمله به خرمشهر و آزادسازي مناطق غرب كارون در اختيار داشته باشند.

بنابراين متجاوز با توجه به اين نكات، پدافند مستحكمي را يكي در منطقه خرمشهر (براي جلوگيري از دستيابي ايران به اين شهر) و ديگري در سواحل جنوبي كرخه‌كور و نيسان و جنوب غربي اهواز (براي پدافند از منطقه عمومي جفير) سازمان داده بود و در فاصله تقريباً يكصد كيلومتر، مابين اين دو منطقه، نه نيازي به گسترش و استقرار پدافند مستحكم مي‌ديد (چون امكانات عبور از رودخانه يگان‌هاي ايراني را بسيار ضعيف و در سطحي وسيع تقريباً غيرممكن مي‌دانست) و نه نيروي كافي براي گسترش دائمي آن در طول اين يكصد كيلومتر در اختيار داشت و لذا با توجه به اينكه ايران هم در ساحل شرقي كارون يك نيروي سبك پوششي دارد متجاوز هم استقرار يك نيروي سبك به صورت تأمين و پرده پوشش را در ساحل غربي، كافي دانست و با تهديد اهواز در شمال و اشغال خرمشهر در جنوب و برقراري يك پدافند مطمئن براي حفظ اين برتري تاكتيكي، حاكميت و كنترل خود را بر منطقه غرب كارون محرز و كافي مي‌دانست.

پس از اينكه نيروهاي مسلح جمهوری اسلامی از وضعيت پدافندي به حال آفندي درآمده و با اجراي نبردهاي طريق‌القدس و فتح‌المبين دست به حملات گسترده عليه نيروهاي عراقي زدند، دريافت كه عمليات گسترده عدي نيروهاي مسلح جمهوری اسلامی ايران در منطقه غرب كارون اجرا خواهد گرديد و در تلاش براي درك چگونگي و چطوري آن، به اين نتيجه رسيد كه در اين عمليات، تلاش اصلي حمله در جناح شمالي يعني در جبهه نيسان، كرخه‌كور و مليحان (جنوب غربي اهواز) خواهد بود زيرا كه در طول هجده ماهي كه از جنگ تا آن زمان مي‌گذشت، تلاش نيروهاي ايراني در منطقه عملياتي غرب اهواز هميشه در اين جبهه و در امتداد رودخانه‌هاي كرخه‌، كرخه‌كور و نيسان متمركز بود و از سويي متجاوز برآورد مي‌كرد كه نيروهاي ايراني از لحاظ امكانات، فاقد توانايي لازم براي عبور از رودخانه در مقياس وسيع و خطرناك مي‌باشند.

 شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس: نقاط برجسته و ضعف نيروهاي عراقي

1- پرسنلي: تنزل و تزلزل شديد روحيه و عدم ميل و انگيزه براي جنگيدن، فقدان انضباط و آموزش كافي، ترس از هجوم نيروهاي ايراني، تمايل به اسارت و فرار، خستگي و فرسودگي در اثر طولاني شدن جنگ و بي‌علاقگي نسبت به ادامه توقف در خاك كشور ايران از جمله نقاط ضعف نيروهاي دشمن بود كه از شيوه‌هاي مقاومت و جنگيدن سربازان عراقي در صحنه نبرد، رفتار و اعترافات اسرا و پناهندگان و ساير منابع اطلاعاتي به دست آمد. همچنين از هم پاشيده شدن سريع سيستم‌هاي پدافندي و كنترلي دشمن با اولين هجوم نيروهاي جمهوری اسلامی، علي‌رغم داشتن امكانات، طرح‌ها، تجهيزات و مواضع مناسب و مستحكم، از ديگر ويژگي‌هاي سربازان عراقي بود. همچنين اخباري حاكي از سوءرفتار و خشونت افسران با زيردستان، وجود تبعيض بين افسران و پرسنل بعثي با سايرين نيز از موجبات دلسردي و تنزل روحيه نيروهاي عراقي به شمال مي‌آمد.

كسورات پرسنلي يگان‌ها به ويژه كمبود پرسنل كادر و متخصص كه در بسياري موارد استعداد يگان‌ها را به حدود 60 ـ 50 درصد سازمان پائين آورده بود و مشكلات جايگزيني تلفات با توجه به ظرفيت نيروي انساني عراق از ضعف‌هاي عمده نيروهاي عراقي در اين عمليات برآورد شده بود.

آگاهي به نقاط ضعف فوق، يكي از دلايل عمده قبول خطر (ريسك فرماندهي) توسط فرماندهان نيروهاي مسلح جمهوری اسلامی در اين عمليات و بسياري از عمليات‌هاي ديگر به شمار مي‌رود.

2- اطلاعات: تجزيه و تحليل مدارك و اسناد اغتنامي از دشمن نشان مي‌داد كه دشمن به موقع از مقاصد و نيات نيروهاي ايراني آگاه شده و از ترتيب نيروي يگان‌هاي جمهوری اسلامی اطلاعات تقريباً كاملي را به دست مي‌آورد.

علي‌رغم اينكه دشمن از نظر كسب اطلاعات و اخبار، داراي شايستگي، برآورد شده بود ولي روش‌ها و مقررات حفاظت اطلاعات و تأمين طرح‌ها و ارتباط و مخابرات از سوي نيروهاي ايراني نيز آنچنان كه بايد رعايت نمي‌گرديد.

شايد ضعف نيروهاي ايراني در حفاظت اطلاعات كه ناشي از پائين بودن آموزش‌هاي اطلاعاتي و عدم آگاهي به ارزش حفاظت اطلاعات و زيان سهل‌انگاري بود، بيش از شايستگي سازمان‌هاي اطلاعاتي عراق، دشمن را در كسب اخبار و اطلاعات از وضعيت نيروهاي مسلح جمهوری اسلامی ايران كمك كرده باشد.

3- لجستيك: نقاط ضعف عمده‌اي در سيستم لجستيكي دشمن وجود نداشت و نيروهاي عراقي داراي امكانات و مقدورات لجستيكي قابل توجه‌اي بودند. جايگزيني تجهيزات منهدم شده، آماد سريع وسايل، تجهيزات، مهمات از نقاط برجسته نيروهاي دشمن بود. هر قدر ارتش متجاوز داراي نكات منفي پرسنلي بود ولي از لحاظ لجستيكي داراي نقاط قوت و شايستگي به شمار مي‌آمد و مي‌توان گفت كه عراق در تلاش بود كه كمبودهاي پرسنلي خود را با كثرت وسايل رزمي جايگزين ساخته و با بهره‌گيري از آتش انبوه و پر حجم جنگ‌افزارها و مصرف بي‌دريغ مهمات، ضمن حفظ وضعيت و موقعيت يگان‌هاي خود در مقابل تهاجم نيروهاي ايراني و دفع اين حملات، از دست دادن زمين را با وارد آوردن تلفات سنگين بر رزمندگان جمهوری اسلامی، جبران نمايد.

 

4- عمليات: آرا و عقايد كارشناسان در مورد شايستگي عملياتي ارتش متجاوز در جنگ تحميلي، متفاوت و حتي گاهي در تضاد است، بررسي عملكردهاي عملياتي ارشت عراق در طول جنگ به وجود آورنده چنين تضاد آراست. نمونه‌هاي فراوان از عملكرهاي ضعيف و غير منتظره و بدون دليل عملياتي در مقابل پاره‌اي حركات، مانورها و اقدامات حساب شده و منطقي و شايان تحسين وجود دارد. به طور كلي، نقاط ضعف عملياتي دشمن، علي‌رغم دارا بودن مقدورات و امكانات فراوان، بيش از نقاط قوت عملياتي او بود.

آرايشات دفاعي و تحكيم بسيار عالي مواضع و بهره‌گيري از موانع طبيعي و مصنوعي، كارآيي بسيار خوب يگان‌هاي مهندسي رزمي و به طور كلي كفايت اقدامات مهندسي، تحرك بسيار خوب و توانايي در جابه‌جايي سريع و به پاي كار آوردن نيروهاي تقويتي و اضافي، عملكرد نسبي خوب يگان‌هاي زرهي، اجراي پاتك‌هاي سريع مكرر و سنگين عليه نيروهاي تك‌ور، توانايي در اجراي آتش‌‌هاي پر حجم و طولاني با توپخانه و مصرف بي‌دريغ مهمات، و بمباران‌هاي هوايي، در مقابل كارآيي ضعيف پياده نظام، از هم پاشيدگي سريع سيستم كنترل و فرماندهي متجاوز در مقابل هجوم‌هاي توأم با غافلگيري از نقاط برجسته نيروهاي عراقي بود.

ضعف در مقابل تهديدهاي جناحي، اثر ناچيز بمباران‌ها و حملات هوايي علي‌رغم تعدد دفعات به سبب عملكرد و تاكتيك بدون دقت نيروي هوايي، اتكاء بيش از حد به خاكريزها و مواضع پدافندي كه با ايجاد اولين رخنه در آن، نيروهاي متجاوز دست با مقاومت و پايداري مي‌كشيدند از جمله نقاط ضعف عملياتي دشمن شمرده مي‌شد.

شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

 

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:

6- غرب جاده اهواز خرمشهر: (از مناطق جنوبي جفير تا شمال شلمچه)

 (الف) لشكر 3 زرهي تقويت شده: (حوالي گرمدشت)

          تيپ 6 زرهي

          تيپ 12 زرهي

          تيپ 19 پياده (كنترل عملياتي)

          تيپ 24 مكانيزه (كنترل عملياتي)

          تيپ 602 پياده (-) (در كنترل عملياتي)

          توپخانه لشكري تقويت شده

(ب) لشكر9زرهي تقويت‌شده (مناطق جنوب‌جفير تا ايستگاه حسينيه)

تيپ 14 مكانيزه

تيپ 43 زرهي

تيپ 35 زرهي

توپخانه لشكري تقويت شده

 

7- نيروهاي تقويتي (اكثراً در منطقه لشكرهاي 3 و 9 زرهي در غرب جاده اهواز ـ خرمشهر وارد عمل شدند)

 - تيپ 10 زرهي

- تيپ 17 زرهي

- عناصري از لشكرهاي 7 پياده و 8 زرهي

- تيپ مكانيزه گارد جمهوري

 

8- لشكر 15 پياده (جديدالتأسيس) در كرانه جنوبي اروند از فاو تا جنوب بصره

 ارتش عراق در اين منطقه حداقل 10 تيپ زرهي، 5 تيپ مكانيزه، 17 تيپ پياده، يگان‌هاي ارتش خلقي و 7 گردان كماندوئي و حداقل 30 گردان توپخانه را وارد عمل نموده بود و يگان‌هاي مانوري (پياده ـ مكانيزه ـ زرهي) دشمن به بيش از 120 گردان بالغ مي‌گرديد. در مقايسه با حدود 195 گردان مانوري نيروهاي مسلح جمهوری اسلامی كه در اين عمليات درگير گرديدند توان رزمي نسبي نيروهاي ايراني نسبت به دشمن حدود 2 به 1 بوده است.

شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:

نيروهايي كه در حدود 6 گردان پياده و يك گردان تانك و يك گردان شناسايي به نام (نيروي العمود) به فرماندهي سرتيپ ستاد نزيه يونس در حد فاصل كرانه غربي كارون تا جاده اهواز ـ خرمشهر (به فاصله 8ـ9 كيلومتر از ساحل رودخانه) در 3 رده به شرح زير از شمال به جنوب گسترش يافته و با توجه به عرض منطقه مسئوليت (حدود 40 كيلومتر) به صورت نقاط اتكاء پدافند مي‌نمودند. يگان مزبور، يگان تأمين براي لشكرهاي 3 و 9 زرهي در مقابل عبور و هجوم نيروهاي ايراني از رودخانه كارون در بخش مركزي جبهه عمليات به شمار مي‌آمد و مأموريت كسب خبر، كسب زمان و به تأخير انداختن و كند كردن حمله نيروهاي عبوركننده از رودخانه را بر عهده داشت:

رده اول:

1 گردان پياده از تيپ 605 پياده

2 گردان پياده از تيپ 417

نيروهاي ظفر قريش (يك گروهان جيش‌الشعبي ـ يك گروهان كماندو ـ يك گروهان شناسايي)

رده دوم:

يك گردان پياده از تيپ 605 پياده

گردان تانك زين‌القوس از تيپ 55 زرهي

رده سوم: (نزديك جاده اهواز ـ خرمشهر)

گردان شناسايي حطين

عناصر جيش‌الشعبي

 

5- غرب كارون (منطقه عمومي خرمشهر ـ شلمچه)

 

تيپ 113 پياده از لشكر 11               خرمشهر

تيپ 22 پياده از لشكر 11                 غرب جاده اهواز ـ خرمشهر

تيپ 44 پياده از لشكر 11                 شرق جاده اهواز ـ خرمشهر

تيپ 48 پياده از لشكر 11                 شرق جاده اهواز ـ خرمشهر

تيپ 9 پياده گارد مرزي          غرب جاده اهواز ـ خرمشهر

تيپ 10 گارد مرزي                        بين نهر عرايض و شلمچه

تيپ 238 پياده گارد مرزي                شمال خرمشهر

تيپ 33 نيروي مخصوص                  پل نو

عناصري از تيپ 605 پياده                خرمشهر

گردان تانك قعقاع از تيپ 53   نهر عرايض

تيپ 30 زرهي                     شلمچه (احتياط لشكر 11)

تيپ 20 پياده (مأموريت ويژه)  خرمشهر

نيروهاي جيش‌الشعبي                       خرمشهر

گروهان‌هاي كماندو                         خرمشهر

حداقل 5 گردان توپخانه

 پدافند از منطقه عمومي خرمشهر ـ شلمچه را لشكر 1 پياده عهده‌دار بود و اين لشكر براي اداره و هدايت پدافند از خرمشهر، كليه نيروهاي مستقر در اين شهر را در كنترل يك قرارگاه تاكتيكي موقت به نام (فرماندهي منطقه خرمشهر) قرار داده بود.

 شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:

برابر اطلاعات به دست آمده توسط بخش اطلاعات قرارگاه كربلا كه از منابعي مانند اسراء و اسناد و مدارك اغتنامي از دشمن تحصيل گرديده بود يگان‌هاي مشروحه زيرين متجاوز در منطقه عملياتي بيت‌المقدس در عمليات درگير گرديدند، اين ليست شامل تمام واحدهاي مستقر در منطقه قبل از عمليات و يگان‌هاي تقويتي و اضافي است كه در حين عمليات وارد منطهق نبرد شدند.

لازم به يادآوري است كه ليست نيروهاي عراقي كه قبل از عمليات توسط بخش اطلاعات قرارگاه كربلا از منابعي مانند اسراء، پناهندگان، تفسير عكس‌هاي هوايي و ترتيب نيروي متجاوز شناخته شده و برآورد گرديده بودند با آن اطلاعاتي كه بعد از عمليات از استعداد و گسترش دشمن به دست آمد اختلاف چنداني نداشت و اكثراً مربوط به نيروهايي مي‌شد كه دشمن در حين نبرد به منطقه وارد نمود.

نيروهاي متجاوز در اين منطقه در كنترل عملياتي سپاه 3 عراق به فرماندهي سرلشكر ستاد صلاح‌الدين القاضي قرار داشت و عمدتاً شامل لشكرهاي 6 و 9 و 3 زرهي، 5 مكانيزه، 11 و 15 پياده و تعدادي تيپ‌هاي زرهي، مكانيزه و پياده مستقل يا مأمور از لشكرهاي ديگر و همچنين يگان‌هاي ارتش خلق (جيش‌الشعبي) بود و اين يگان‌ها به شرح زير گسترش داشتند:

 

1- جنوب رودخانه نيسان، غرب هويزه و جفير

 

تيپ 16 زرهي لشكر 6 زرهي

تيپ 30 زرهي لشكر 6 زرهي

تيپ 90 پياده

گردان كماندويي قادسيه

گردان شناسايي ابن‌الوليد لشكر 6

4 گردان توپخانه

 

2- جنوب كرخه‌كور، جنوب غربي اهواز (از هويزه تا مناطق جنوب پادگان حميد)

 

تيپ 15 مكانيزه لشكر 5 مكانيزه

تيپ 20 مكانيزه لشكر 5 مكانيزه

گردان شناسايي حُنَيْن لشكر 5

تيپ 49 پياده

تيپ 109 پياده

تيپ 416 پياده

تيپ 419 پياده

گردان كماندويي لشكر 5

گردان تانك از تيپ 55 زرهي

چهار گردان توپخانه

 

3- جفير

 

تيپ 26 زرهي لشكر 5 مكانيزه (در حال بازسازي)

تيپ 55 زرهي (-)

 

4- غرب كارون (از جنوب مناطق آب‌‌گرفته تا سلمانيه در شمال خرمشهر)

 

.شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.
ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:
تركيب و سازمان يگان‌هاي شركت كننده در عمليات بيت‌المقدس .يگان‌هاي ارتش جمهوری اسلامی ايران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامي با بهره‌گيري از تجربيات عمليات‌هاي ثامن‌الائمه، طريق‌القدس و فتح‌المبين، دوشادوش يكديگر در عمليات بيت‌المقدس شركت نمودند و ادغام اين نيروها سبب افزايش توان رزمي آن‌ها شد و توانستند حماسه پيروزي بر دشمن و آزادي خرمشهر را به وجود آورند.
يگان‌هاي ارتش و سپاه پاسداران و نيروهاي بسيج مردمي شركت ‌كننده در عمليات بيت‌المقدس در سه قرارگاه مشترك سازماندهي شدند و هر يك از اين قرارگاه‌ها داراي فرماندهي مشترك بودند.

1- قرارگاه قدس: به فرماندهي مشترك سرهنگ سيروس لطفي و برادر احمد غلامپور متشكل از لشكر 16 زرهي، لشكر 1 سپاه پاسداران و تيپ 58 ذوالفقار
يگان‌هاي تابعه قرارگاه قدس در 5 قرارگاه سازماندهي شدند:
الف- قدس1: تيپ 1 زرهي لشكر 16 زرهي و تيپ 31 پياده عاشورا سپاه.
ب- قدس 2: تيپ 2 زرهي لشكر16 زرهي و تيپ21 پياده امام‌رضا(ع)سپاه.
ج- قدس 3: تيپ 3 زرهي لشكر 16 زرهي و تيپ پياده نور سپاه.
د- قدس 4: تيپ 58 تكاور و تيپ 41 پياده ثارالله سپاه.
ه- قدس 5: تيپ پياده بيت‌المقدس سپاه.

2- قرارگاه فتح :به فرماندهي مشترك سرهنگ زرهي مسعود منفردنياكي و برادر رشيد علينور متشكل از لشكر 92 زرهي، لشكر 3 سپاه پاسداران، تيپ 55 هوابرد و تيپ 37 زرهي.
يگان‌هاي تابعه قرارگاه فتح در 4 قرارگاه سازماندهي شدند:
الف- فتح 1: تيپ 1 زرهي لشكر 92 زرهي و تيپ 14 پياده امام‌حسين‌(ع)‌سپاه.
ب- فتح 2: تيپ 2 زرهي لشكر 92 زرهي.
ج- فتح 3: تيپ 3 زرهي لشكر 92 زرهي و تيپ 8 پياده نجف سپاه.
د- فتح 4: تيپ 55 هوابرد، تيپ 37 زرهي، تيپ 25 كربلا سپاه و گردان 151 دژ

3- قرارگاه نصر :به فرماندهي مشترك سرهنگ پياده حسين حسني سعدي و برادر حسين باقري متشكل ار لشكر 21 پياده، لشكر 5 سپاه پاسداران و تيپ 23 نوهد
يگان‌هاي تابعه قرارگاه نصر در 5 قرارگاه سازماندهي شدند
الف- نصر 1: تيپ 1 پياده لشكر 21 تيپ 7 پياده ولي‌عصر(عج) سپاه.
ب- نصر 2: تيپ 2 پياده لشكر 21 پياده و تيپ 27 پياده محمدرسول‌الله(ص) سپاه
ج- نصر 3: تيپ 2 پياده لشكر 21 پياده و تيپ 46 پياده فجر سپاه.
د- نصر 4: تيپ 4 زرهي لشكر 21 پياده.
ه- نصر 5: تيپ 23 نوهد و تيپ 22 پياده خرمشهر سپاه.
ارتش جمهوری اسلامی ايران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامي نيرويي به استعداد 195 گردان را وارد عمل نمودند كه از اين تعداد 61 گردان مربوط به نيروي زميني ارتش و 134 گردان متعلق به سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و نيروهاي بسيج مردمي بود. اين مقدار نيرو با رعايت صرفه‌جويي در قوا در مناطق عملياتي فتح‌المبين، تنگ چزابه و بستان و جبهه‌هاي غرب و شمال غرب فراهم شده بود و يك توان رزمي نسبي 2 به 1 را به وجود مي‌آورد.
در اين عمليات چون عمليات‌هاي گذشته كميت‌ها مبناي تصميم‌گيري‌ها و متوقف كننده اقدامات نبود و رزمندگان اسلام و فرماندهان آنان با اتكاء بر قدرت لايزال خداوندي و روحيه شهادت‌طلبي و با يقين به امدادهاي الهي، كار جنگ و دفاع را سامان دادند. 

شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.
ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:

تدبير عمليات در طرح عمليات بيت‌المقدس
پس از انتخاب راه كار نهايي و تعيين خطوط اصلي و كلي عمليات و تعيين مأموريت قرارگاه كربلا در عمليات طرح كربلا 3، تهيه طرح مزبور آغاز و سرانجام در اواخر دهه سوم ارديبهشت ماه سال 1361 به يگان‌ها و مبادي ذي‌نفع صادر شد.
بر مبناي راه كار انتخاب شده، مانور نيروهاي خودي در طرح عملياتي كربلا 3 به شرح زير تعيين گرديد:
«فرماندهي عمليات كربلا در جنوب با قرارگاه‌هاي قدس و نصر و فتح تك نموده دشمن را در منطقه عمومي اهواز ـ غرب كارون منهدم، خرمشهر و خط مرز را تأمين و آفند خود را به منظور تأمين خطوط مرزي تا رسيدن به ساحل شرقي شط‌العرب ادامه داده و سپس در منطقه پدافند مي‌نمايد، اين عمليات در 4 مرحله به شرح زير اجرا مي‌گردد:
مرحله 1- همزمان با تك قرارگاه قدس در شمال و تأمين خاكريزهاي مقدم دشمن توسط اين قرارگاه، قرارگاه‌هاي فتح و نصر به منظور ايجاد سر پل مناسب براي ادامه عمليات در مركز و جنوب منطقه عمليات، با عبور از رودخانه كارون به سمت باختر تك نموده و خط سر پل را در غرب كارون تأمين مي‌نمايند.
مرحله 2- پس از تأمين سر پل، قرارگاه‌هاي فتح و نصر آفند خود را به ترتيب براي تأمين مرز در منطقه محوله و تأمين و آزادسازي خرمشهر و شلمچه ادامه مي‌دهند قرارگاه قدس بنا به دستور به منظور تأمين خط عمومي جفير ـ حميد تك خود را ادامه داده نيروهاي دشمن را در منطقه منهدم مي‌سازد.
مرحله 3- پس از تأمين مرز و آزادسازي خرمشهر، قرارگاه‌هاي فتح و نصر تك خود را به سمت باختر براي تأمين ساحل شرقي اروندرود و پل تنومه ادامه داده و قرارگاه قدس به منظور تأمين پل نشوه بنا به دستور تك مي‌نمايد.
مرحله 4- با تأمين ساحل شرقي اروندرود يگان‌هاي تابعه قرارگاه كربلا در منطقه پدافند مي‌نمايند.
در اين عمليات تيپ 30 زرهي مستقل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي احتياط قرارگاه كربلا را در جنوب با تقدم به كار رفتن در منطقه قرارگاه فتح تشكيل مي‌دهد.» .

شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.
ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:
پيشنهاد:

قرارگاه‌هاي فتح و نصر به صورت تعجيلي يك عبور يك مرحله‌اي از رودخانه انجام داده و سر پلي را در غرب كارون از كاظمي تا سلمانيه در عرض و تا امتداد جاده اهواز ـ خرمشهر در عمق تأمين نمايند به منظور تقليل اثر پاتك‌ها و تك‌هاي هوايي و آتش توپخانه دشمن و رعايت اصل غافلگيري زمان عبور در شب و شرايط ديد محدود توصيه و پيشنهاد مي‌گردد.
براي مقابله با تهديدات دشمن در خط سر پل كه خطر و تهديد اصلي و اساسي است جنگ‌افزارهاي ضدزره به تعداد زياد بايستي با عناصر رده‌هاي هجومي همراه باشد. وسايل عبور از رودخانه هرچه بيشتر باشد امكان عبور نيروي بيشتري را به آن سوي رودخانه فراهم مي‌آورد.
پيشنهاد مي‌شود قرارگاه فتح به صورت دو تيپ در خط و قرارگاه نصر با 3 تيپ در خط (با توجه به تعداد پل‌هاي شناور موجود) از رودخانه عبور و رده‌هاي هجومي ضمن استفاده از تمامي وسايل لازم براي عبور، پس از پياده شدن در ساحل دور بدون وقفه و سريعاً به سمت خط سر پل پيشروي نمايند. آتش‌هاي توپخانه در گذار خط سر پل بايستي پيش‌بيني شده و پر حجم باشد (لذا لازم است يگان‌هاي توپخانه آماده تغيير مكان سريع به منطقه سر پل براي افزايش برد خود باشند) عناصر ضد زره انفرادي نقش حساس و پر ارزش را در هجوم و دفاع از سر پل ايفا مي‌نمايند.»
ركن سوم قرارگاه مقدم نزاجا در جنوب

گزارش فوق توسط فرمانده وقت نيروي زميني ارتش، سرهنگ توپخانه علي صيادشيرازي، جهت بررسي بيشتر به قرارگاه عملياتي سپاه پاسداران ارسال گرديد و اين قرارگاه با مطالعه و بررسي آن، هماهنگي كامل خود را با سر پل پيشنهادي اعلام نمود و از آن پس كار تكميل طرح عملياتي كربلا 3 (بيت‌المقدس) و تهيه تداركات لازم مانند وسايل عبور از رودخانه و احداث پايگاه‌هاي موشكي ضدهوايي، با سرعت بيشتري ادامه يافت.
شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم. ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:

محدوده و ابعاد سر پل پيشنهادي به شرح زير مي‌باشد:

- حد شمالي از دريسه تا ايستگاه آهو (جنوب مناطق آب‌گرفته)
- حد جنوبي از سلمانيه تا گرمدشت (به فاصله 5 كيلومتري از خط پدافندي متجاوز در شمال خرمشهر).
- حد غربي (خط سر پل) جاده اهواز ـ خرمشهر.
- عرض سر پل 40 كيلومتر و عمق آن بين 14 تا 21 كيلومتر متغير خواهد بود (با توجه به انحناي رودخانه).
- مساحت سر پل 700 كيلومترمربع.
- نقاط مشخص در خط سر پل (امتداد جاده اهواز ـ خرمشهر) عبارتند از ايستگاه‌هاي راه‌آهن آهو ـ حسينيه ـ نود ـ گرمدشت و دهكده‌هاي مخروبه سيد عبود و مشارع در حد فاصل رودخانه تا جاده.

محاسن سر پل پيشنهادي

1- دارا بودن فضا و زمين كافي براي مانور و گسترش يگان‌هاي عبوركننده.
2- قسمت وسيعي از غرب كارون آزاد شده و منطقه اشغالي دشمن از وسط به دو بخش شمالي و جنوبي تجزيه مي‌گردد.
3- ما را به هدف‌هاي اصلي واگذاري نزديك‌تر مي‌سازد.
4- قرارگاه فرماندهي كربلا را در هماهنگ كردن يگان‌ها و دادن قابليت انعطاف به طرح‌ها و كنترل عمليات كمك بسيار مؤثري مي‌نمايد.
5- خط سر پل (جاده اهواز ـ خرمشهر) مي‌تواند به صورت يك خاكريز براي پدافند از سر پل مورد استفاده قرار گيرد.
6- فضاي بزرگ اين سر پل در عمليات قرارگاه قدس تأثير گذارده و آن را تسهيل مي‌نمايد.
7- جناح شمالي آن به علت آب‌گرفتگي پوشيده است.
8- با توجه به توانايي يگان‌هاي خودي و روحيه آفندي بالاي رزمندگان قابل وصول مي‌باشد.

معايب سر پل پيشنهادي

1- عمق سر پل در منطقه قرارگاه نصر (جنوب) زياد و نياز به يگان‌هاي بيشتري براي پدافند از اين منطقه دارد.
جناح جنوبي آن باز است و امكان تهديد نيروهاي واكنش دشمن عليه اين جناح بسيار محتمل است. (طبعاً يگان‌هاي پدافند كننده دشمن در منطقه مارد براي تهديد اين جناح از مواضع خود خارج نخواهند شد).
شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.
ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:

با توجه به مطالب بيان شده:
- سر پل انتخابي بايستي داراي فضاي كافي متناسب با استعداد نيروي عبور كننده باشد.
- تصميم‌گيري چگونگي اجراي پاتك روي يك سر پل وسيع براي دشمن به مراتب مشكل و لاجرم ميزان عدم موفقيت او در انهدام آن بيشتر است.
- سر پل وسيع، از وسعت منطقه اشغالي دشمن كاسته، آتش‌هاي او را از روي پل‌ها و مناطق عبور قطع و علاوه بر آن به نيروهاي خودي امكان مي‌دهد كه به هدف‌هاي طرحريزي شده نزديكتر گرديده كه بالمآل به تأمين سهلتر آن‌ها كمك خواهد نمود.
- با وجود فضاي كافي در سر پل و استقرار توپخانه‌ها در آن، قدرت آتش در ماوراي سر پل افزايش چشمگيري خواهد داشت.
- در صورت واكنش سرسختانه دشمن و موفقيت او در جلوگيري از ادامه تك به سوي هدف‌هاي طرحريزي شده، حداقل در اين مرحله از عمليات توانسته‌ايم با استفاده از شرايط موجود و غافلگير كردن دشمن، منطقه وسيعي را در آن سوي رودخانه كه هم داراي فضاي كافي جهت استقرار نيرو و هم قابل پدافند مي‌باشد به دست آورده و از آن در عمليات بعدي به عنوان يك مبداء عمليات مناسب بهره‌برداري نماييم.
- مقدورات آتش توپخانه و هوايي دشمن عليه سر پل وسيع به نحو مؤثري تقليل مي‌يابد.
- سر پل بزرگ، منطقه وسيع اشغالي را، كه از جنوب كرخه‌كور تا اروند را شامل مي‌شود، تجزيه و به دو بخش شمالي و جنوبي تقسيم مي‌نمايد و اين كاملاً به نفع طرح‌هاي ما بوده و به آن‌ها براي ادامه عمليات قابليت انعطاف مي‌دهد.
- تهديدات دشمن عليه يك سر پل كوچك، با تمركز تلاش و نيرو و آتش‌هاي زميني و هوايي بسيار جدي و شديد بوده و به اين ترتيب ادامه عبور رده‌هاي بعدي را توأم با خطر بسيار نموده و به بيان خلاصه، عبور ساده نيروهاي ما را از رودخانه، به نوعي تك به رودخانه براي يگان‌هاي عبور كننده رده متعاقب و پشتيباني مبدل مي‌نمايد. ولي با انتخاب سر پل بزرگ، در مراحل اوليه عبور كه با غافلگيري دشمن توأم است مي‌توان يگان‌هاي بيشتري را به آن سوي رودخانه منتقل نمود.
نظر به اينكه يگان‌ها عملاً قادر نيستند پس از عبور از رودخانه به علت فقدان عوارض مشخص زمين موقعيت صحيح خود را تعيين و اعلام نمايند لذا در اين صورت احتمالي اينكه سر پل به علت گزارشات مبهم يگان‌ها (به دليل فوق) ابعاد واقعي خود را نداشته باشد، بسيار زياد است بنابراين بايستي به منظور هماهنگ كردن عمليات يگان‌ها و به ويژه دو قرارگاه نصر و فتح براي ادامه عمليات، به يك خط يا عارضه مشخص برسند تا موقعيت صحيح آن‌ها روشن گردد و همانطور كه قبلاً ذكر گرديد، به جز امتداد راه‌آهن و جاده اهواز ـ خرمشهر، منطقه تقريباً به طور كامل صاف و يكدست و فاقد هرگونه عارضه مشخص است. با در نظر گرفتن اينكه جاده يادشده از سطح زمين ارتفاع دارد، پس از وصول يگان‌هاي ما به آن، مي‌تواند به صورت يك خاكريز قابل پدافند مورد استفاده قرار گيرد، در حالي كه اگر خط سر پل در حد فاصل رودخانه تا جاده انتخاب شود يگان‌هاي ما پس از وصول به اين خط، به علت نبودن خاكريز و نياز به زمان و تلاش براي زدن آن، در مقابل پاتك‌هاي زرهي دشمن آسيب‌پذير بوده و احتمال انهدام آنان و نتيجتاً سقوط سر پل بسيار زياد است.

شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.
ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:

از آنجايي كه انتخاب ابعاد و وسعت سر پل داراي اهميت است و در نتيجه عمليات و اجراي موفقيت‌آميز آن تأثير بسزايي دارد، فرمانده وقت نيروي زميني از افسران عمليات خواست تا در مورد وسعت منطقه سر پل پيشنهادي يك گزارش كتبي تهيه و ارائه نمايند. ركن سوم قرارگاه مقدم نيروي زميني ارتش پس از بررسي، گزارش مشروحي تهيه و ارائه نمود كه بخش‌هايي از آن به شرح زير بود:
«منظور از عمليات عبور از رودخانه عبارتست از عبور دادن سريع و مؤثر نيروهاي تك‌‌ور دو قرارگاه نصر و فتح از كارون جهت ادامه عمليات آفندي و انهدام دشمن در غرب رودخانه، تأمين مرزهاي كشور و ساير هدف‌هاي طرح عملياتي كربلا 3.
براي دست‌يابي به اهداف ذكر شده در اين طرح، نيروهاي ما بايستي ابتدا منطقه‌اي را در آن سوي رودخانه به تصرف درآورند، بديهي است كه وسعت اين منطقه (سرپل) بايستي به اندازه‌اي باشد كه مانور نيروهاي درگير در عمليات را تسهيل نموده فضا و زمين كافي براي پدافند از محل‌هاي عبور در اختيار گذارده و بتوان از آن به عنوان يك پايگاه يا مبداء عملياتي مناسب جهت ادامه عمليات استفاده كرد.
نيروهاي عبور كننده در اين عمليات استعدادي بيش از 4 لشكر را دارند (2 لشكر از ارتش و 2 لشكر از سپاه) بنابراين به بيان نظامي نيروي عبور كننده به استعداد يك (سپاه) مي‌باشد و لذا ابعاد سر پل بايستي به نحوي انتخاب شود كه فضاي كافي براي گنجايش اين استعداد را فراهم آورد.
عبور نيروهاي ما از كارون، تلفيقي از يك عبور تعجيلي و يك عبور با فرصت است كه بيشتر جنبه تعجيلي دارد و مشخصات آن عبارتست از سرعت، غافلگيري، حداقل توقف هنگام رسيدن به ساحل نزديك رودخانه، حداقل تمركز نيرو، عدم نياز به پاك كردن ساحل رودخانه از وجود دشمن، پدافند ضعيف دشمن در ساحل رودخانه، بالا بودن توان رزمي يگان خودي چه از نظر روحيه و چه از نظر استعداد براي در هم شكستن موقعيت پدافندي دشمن در آن سوي رودخانه، امكان‌پذير بودن وصول سريع نيروهاي خودي به ساحل نزديك رودخانه و طرحريزي مشروح و به پاي كار آوردن تجهيزات عبور از قبل؛ و همچنين يك عبور با فرصت است به دليل اينكه رودخانه مانع بزرگي بوده و عمليات آفندي ما در حقيقت از اين خط آغاز مي‌شود.
تك در جبهه عريض و عميق بر تك در يك جبهه كم عرض برتري دارد چرا كه تك در جبهه وسيع امكان سرعت عمل و مانور را بيشتر نموده و آسيب‌پذيري يگان‌ها تك‌ور را در مقابل واكنش‌هاي دشمن تقليل مي‌دهد. همچنين عبور از رودخانه و تك در يك جبهه عريض، يگان‌هاي دشمن را (براي اجراي پاتك) مجبور خواهد نمود كه تا پايان توسعه وضعيت كامل و پيدا نمودن خطرناكترين تهديدات، از كاربرد احتياط خود، خودداري نمايد. اين تأخير در به كار گرفتن احتياط (كه دشمن ناگزير از آن مي‌باشد) به يگان‌هاي تك‌ور ما اجازه خواهد داد كه به اندازه كافي در آن سوي رودخانه گسترش يافته و براي مقابله و دفع پاتك‌‌هاي او آمادگي پيدا نمايند.
هدف‌هاي واگذاري به يگان‌هاي عبوركننده (قرارگاه فتح و نصر) داراي عمق زيادي هستند و با توجه به شكل زمين كه به طور كامل فاقد هرگونه عارضه مهم و مشخص است (جز امتداد جاده و راه‌آهن اهواز ـ خرمشهر) هدايت يگان‌ها به سمت هدف‌ها بسيار مشكل است. همچنين با توجه به مشخص نبودن نحوه و ابعاد عكس‌العمل دشمن و انجام پاتك‌هاي سنگين متعدد، ادامه تك يگان‌ها از يك سر پل كوچك به سوي هدف‌هاي دور، چه از نظر هدايت و چه از نظر بعد مسافت و توان يگان‌هاي خودي، مشكل است. در صورتي كه ادامه تك از يك سر پل وسيع و قابل پدافند، در حالي كه كليه نيروهاي عبوركننده (تمام عناصر قرارگاه‌هاي فتح و نصر)، عبور خود را از رودخانه تكميل نموده و فضاي كافي و قابل پدافند براي خود به وجود آورده‌اند، قابل اطمينان است.
سر پل كوچك علاوه بر آنكه امكان مانور نيروي خودي و پدافند از آن را مشكل و عبور ساير يگان‌هاي هجومي را از رودخانه با سختي و مشكلات فراوان مواجه مي‌سازد، دشمن را قادر خواهد كرد كه با اجراي پاتك، حتي اگر نتواند سر پل را منهدم و تلاش عبور از رودخانه را به طور كلي با شكست مواجه سازد، حداقل ما را در يك سر پل كوچك زمين‌گير و تثبيت نموده و از توسعه عمليات و دستيابي ما به هدف‌هاي تعيين شده جلوگيري نمايد. شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:  هم زمان با ادامه بررسي راه‌هاي كار براي طرح كربلا 3، شناسايي منطقه عمليات و كسب اطلاعات از دشمن به وسيله اعزام گشتي‌هاي شناسايي و عكس‌برداري هوايي، افزايش يافت. قبلاً توسط گشتي‌هاي اعزامي از گردان 107 ژاندارمري و گردان 283 سوارزرهي به غرب كارون، مشخص شده بود كه عناصر تأميني دشمن به صورت پرده پوشش در فاصله 6ـ7 كيلومتري ساحل غربي رودخانه و در حد فاصل هالوپ تا سلمانيه (منطقه‌اي به عرض 40 كيلومتر مقابل دارخوين) مستقر هستند. گشتي‌هاي اعزامي ژاندارمري به غرب كارون گه‌گاه نفراتي از دشمن را نيز به اسارت گرفته و با خود مي‌آوردند ولي در جنوب اين منطقه يعني از سلمانيه به طرف خرمشهر و در تمامي طول سواحل اروندرود و همچنين در جنوب غربي اهواز و كارخانه نورد و سراسر ساحل كرخه‌كور و رودخانه نيسان به علت نزديكي مواضع طرفين درگير به يكديگر امكان اعزام گشتي وجود نداشت.

اين مأموريتي نبود كه رأساً از رده بالاي فرماندهي به قرارگاه مشترك كربلا ابلاغ شود بلكه قرارگاه مزبور خود در چهارچوب كلي مشي نظامي و سياسي كشور اين مأموريت را تهيه كرد و پس از طرح در شوراي عالي دفاع مورد تصويب قرار گرفت.

سرانجام مأموريت قرارگاه كربلا، براي اجراي عمليات در منطقه غرب كارون به شرح زير تعيين گرديد:

«فرماندهي عملياتي كربلا در جنوب در ساعت (س) روز (ر) مأموريت دارد در منطقه عمومي جنوب كرخه‌كور و غرب كارون تك نموده، ضمن انهدام نيروهاي دشمن و آزادسازي خرمشهر خط مرز را تأمين نمايد. سپس به منظور تأمين فضاي كافي جهت حفاظت از مرزها تك را ادامه داده و ساحل شرقي اروندرود را تأمين و در منطقه پدافند نمايد.»

در مورد انتخاب ابعاد و وسعت سر پلي كه بايستي در غرب كارون تأمين شود دو نظريه وجود داشت. قرارگاه عملياتي سپاه پاسداران معتقد بود كه اين سر پل بايستي كوچك و در حكم جاي پايي براي يگان‌ها در آن سوي رودخانه كارون باشد و از آنجا يگان‌ها با سرعت به سوي هدف‌هايي چون خرمشهر و شرق بصره ادامه تك دهند. اما قرارگاه مقدم نيروي زميني ارتش در جنوب به يك سر پل وسيع اعتقاد داشت و سر پل كوچك را قابل قبول نمي‌دانست.

شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس: اگر اين نيروها با بهره‌گيري از سرعت و غافلگيري، مراحل تأمين سر پل و خط مرز و رسيدن به شرق بصره را بدون تأخير و تعويق و يا كند شدن دور تك، با موفقيت به انجام مي‌رساندند و قبل از اينكه دشمن فرصت كافي براي اجراي يك واكنش مناسب و به پاي كار آوردن نيروهاي اضافي و تقويتي در مقابل تك اصلي را پيدا كند، موفق مي‌شدند خود را به كناره شط‌العرب در شرق بصره برسانند، در اين صورت دشمن قادر نمي‌گرديد كه نيروهاي خود را در منطقه كرخه‌كور و جفير عقب كشيده و پدافند شرق بصره را تقويت نمايد.

پس ضمن اينكه رزمندگان جمهوری اسلامی با وصول به كناره شط‌العرب و تهديد بصره كه در سرنوشت جنگ اثر قاطع داشت تأمين مي‌نمودند موفق به انهدام و يا به اسارت درآوردن نيروهاي دشمن مستقر در منطقه عمومي جفير نيز بدون يك درگيري عمده، مي‌گرديدند، ضمناً نيروهاي متجاوز مستقر در خرمشهر نيز در مراحل اين راه كار (مانور) از سمت غرب احاطه، و ناگزير به فرار، انهدام و يا اسارت بودند.

اگرچه مي‌توان در اين راه كار نقاط ضعفي يافت ولي در قياس با معايب و محاسن ساير راه‌هاي كار داراي كمترين معايب و بيشترين محاسن و دربرگيرنده هدف‌هاي پر ارزش بود و با مقدورات نيروهاي مسلح جمهوری اسلامی تطابق افزونتري داشت و احتمال موفقيت آن با درصد بالايي برآورد مي‌گرديد مگر اينكه تغيير عمده‌اي در شرايط در نظر گرفته در برآورد رخ مي‌داد.

راه حل ديگري نيز براي عمل در منطقه جفير مطرح گرديد كه عبارت بود از استفاده از هورالعظيم به عنوان يك معبر نفوذي، و منتقل كردن نيرو به وسيله قايق‌ها از ساحل هور در جنوب بستان به سواحل مناطق جنوبي هويزه، يزدنو يا جفير به منظور اجراي يك حمله غافلگيرانه به جناح و عقبه دشمن.

مبناي چنين تفكري، نتايجي بود كه استفاده از زمين‌ها و موانع و مناطق به ظاهر غير قابل عبور در حمله به عقبه و پهلوي دشمن به بار آورده بود، مانند عبور از زمين‌ها و تپه ماهورهاي رملي در عمليات الله‌اكبر و طريق‌القدس، عبور از ارتفاعات دالپري و كوه ممله براي حمله به عين‌خوش يا استفاده از تنگ زليجان براي غافلگير كردن دشمن در تنگ رقابيه در عمليات فتح‌المبين و چندين مورد ديگر.

جستجو براي استفاده از مناطق و موانع به ظاهر غير قابل عبور از جمله هورالعظيم در محدوده عمليات كربلا 3 تجربيات فوق ناشي مي‌گرديد و توسط سپاه پاسداران مطرح شد.

فكر استفاده از هور براي اولين‌بار در طرحريزي عمليات طرح كربلا 3 مطرح شد و شناسايي‌هاي اوليه صورت گرفت و فرمانده نيروي زميني وقت در يكي از اين شناسايي‌ها شركت نمود، ولي به علت نبودن وسايل كافي مانند قايق و وجود مشكلات ديگر و همچنين وسعت منطقه و عدم تأثير اين عمليات در نتايج نبرد از اجراي آن صرفنظر شد، ولي طرح استفاده از هورالعظيم و نتايج اين شناسايي‌هاي مقدماتي فراموش نگرديد و طي دو سال بعد توسعه و تكامل يافت و به اجراي عملياتي مانند خيبر (اسفند ماه 1362) و بدر (اسفند ماه 1363) منجر گرديد كه بر مبناي عبور غافلگيرانه نيروها از هورالعظيم براي حمله به شرق دجله و شمال بصره طرحريزي شده بود و امكانات بسياري براي عبور نيرو و تداركات به پاي كار آورده شد.

 شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:

چون گذاردن نقل عمليات به سوي منطقه عمومي جفير با توجه به نياز به يگان‌هاي زرهي قوي از يك سو و قدرت و استحكام مواضع پدافندي دشمن از سوي ديگر، اميد بخش به نظر نمي‌رسيد، لذا راه‌حل‌هاي يادشده و مشابه آن‌ها كه مستلزم دستيابي به هدف‌هاي عميق و اجراي مانورهاي احاطه يا دوراني در منطقه مذكور بود رد شد و براي ادامه تك از خط سر پل، سرانجام راه كار سومي به عنوان راه كار نهايي انتخاب گرديد.

 

راه كار انتخابي

 

عبور از رودخانه كارون با دو قرارگاه فتح و نصر (تلاش اصلي) و درگير نگاه داشتن دشمن در ساحل جنوبي كرخه‌كور و نيسان با قرارگاه قدس (تلاش پشتيباني).

قرارگاه‌هاي نصر و فتح پس از عبور از كارون و تأمين سرپل، به سمت خط مرز پيشروي نموده و پس از وصول به مرز در مناطق محوله خود، تك را به سمت بصره تا كرانه رودخانه اروند (شط‌العرب) ادامه مي‌دهند.

قرارگاه قدس، با درگير نگاه داشتن دشمن، مانع از اين خواهد شد كه دشمن از اين منطقه برداشت نيرو كرده و عليه تلاش اصلي وارد عمل نمايد.

زمينه‌هاي اصلي تفكر در انتخاب چنين راه كاري اين بود كه:

اولاً قرارگاه قدس با توجه به آنچه كه در مورد وضعيت زمين و دشمن و خودي گفته شد با احتمال قريب به يقين قادر به شكستن خطوط پدافندي دشمن و وصول به جفير و مرز كوشك ـ طلايه نبود و دشمن اين توانايي را داشت كه هرگونه رخنه ايجاد شده در مواضع خود را با سرعت ترميم نمايد. علاوه بر آن هرگونه عمليات براي احاطه جفير از سمت جنوب اين منطقه، با توجه به وسعت و گستردگي زمين صاف، نياز به يگان‌ها زرهي مجهز و قوي و متحرك داشت كه در صورت لزوم توانايي رزم با عناصر لشكرهاي 3 و 9 زرهي عراق را داشته باشد. در آن شرايط، نيروهاي مسلح جمهوری اسلامی ايران فاقد چنين نيرويي بودند.

ثانياً عدم حضور يگان‌هاي زياد دشمن در قسمتي از غرب رودخانه كارون و استقرار يگان‌هاي تأميني و پوششي دشمن با فاصله چند كيلومتري از ساحل رودخانه، عمليات عبور از رودخانه را در شرايط غافلگيري تسهيل مي‌نمود. اگرچه عبور از رودخانه، عملياتي مشكل و نيازمند به تداركات ويژه عبور از رودخانه و ورزيدگي يگان‌ها مي‌باشد ولي در مقام مقايسه با عمليات در جبهه كرخه‌كور و نيسان كه علاوه بر وجود مشكلات عديده، مستلزم عبور از رودخانه‌هاي مذكور نيز بود، آسانتر جلوه مي‌كرد و احتمال موفقيت آن به مراتب بيشتر بود.

موفقيت نيروهاي عبور كننده از كارون در تأمين خط مرز و تهديد بصره، بدون ترديد متجاوز را ناگزير مي‌ساخت كه براي اجتناب از قطع عقبه نيروهاي مستقر در منطقه كرخه‌كور و جفير، و به كارگيري اين نيروها در تقويت پدافند شرق بصره، آن‌ها را از اين منطقه به عقب كشد. خلاصه آنكه دشمن هر راه كاري را كه انتخاب مي‌كرد موفقيت نيروهاي تلاش اصلي در تهديد شرق بصره، ادامه توقف نيروهاي متجاوز را در كرخه‌كور و جفير امري بي‌فايده و بسيار خطرناك براي دشمن مي‌نمود، زيرا در چنين حالتي نيروهايش دير يا زود منهدم مي‌شدند و عاقلانه‌ترين كار براي دشمن اين بود كه هر چه سريعتر نيروهاي خود را از مهلكه خارج كند.

هرگونه عقب‌روي، عقب‌نشيني يا فرار نيروهاي دشمن از منطقه كرخه‌كور و جفير، كار قرارگاه قدس را تسهيل و اين يگان را قادر مي‌ساخت كه از فرصت به دست آمده براي تعقيب دشمن و پيشروي به سوي جفير، حميد، كوشك و طلايه و حتي نشوه استفاده نمايد، اما عامل اساسي و سرنوشت‌ساز در اين راه كار، سرعت عمل يگان‌هاي عبوركننده از كارون در تأمين خط سر پل، خط مرز و پيشروي در شرق بصره بود.

 شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم. ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:

پس از انتخاب راه كار، در مورد چگونگي ادامه عمليات و اهدافي كه بايستي تأمين شوند نظرات مختلف و متعددي وجود داشت و اهم نظرات و راه‌حل‌هاي ارائه شده در مورد نحوه ادامه عمليات پس از تأمين سر پل در غرب كارون به شرح زير بود:

1-    عبور قرارگاه‌هاي نصر و فتح از كارون و تأمين سر پل و سپس پيشروي قرارگاه نصر به سمت خط مرز در منطقه محوله و پيشروي قرارگاه فتح به سوي خط كوشك ـ طلايه و احاطه جفير، همزمان تك قرارگاه قدس به سوي جفير و الحاق با قرارگاه فتح در جفير به منظور انهدام نيروهاي متجاوز در منطقه عمومي كرخه‌كور ـ جفير ـ كوشك، طلايه.

2-    تأمين سر پل غرب كارون با سه قرارگاه و همزمان تك قرارگاه قدس در جبهه كرخه‌كور و نيسان به سوي جفير. قرارگاه نصر در جنوب سر پل، تك را به سوي شملچه و خرمشهر ادامه داده و قرارگاه فتح در مركز سر پل، به سوي خط مرز تك كرده و سپس با پيشروي در امتداد پاسگاه كيلومتر 25 ـ تنومه، خود را به كرانه شط‌العرب در شرق بصره مي‌رساند. در شمال سر پل، قرارگاه سوم به سمت مرز كوشك پيشروي و از جنوب به شمال به طرف حميد و جفير تك را ادامه مي‌دهد و قرارگاه قدس پس از وصول به جفير، در امتداد جاده جفير طلايه تك نموده و طلايه را تأمين مي‌نمايد.

در هر دو راه‌حل مذكور احتمال موفقيت عمليات نيروهاي جمهوری اسلامی ايران در منطقه عمومي جنوب كرخه‌كور و جفير خواه از سمت شمال به جنوب و يا جنوب به شمال و يا شرق به غرب با توجه به وضع زمين، دشمن و خودي بسيار ضعيف و حتي مردود و با قبول تحمل تلفات بيش از اندازه برآورد مي‌گرديد. به اين معنا كه وسعت اين منطقه بالغ بر حدود 4800 كيلومترمربع بود و طبعاً در چنين وسعتي نياز به يگان‌هاي متحرك و ضربتي بود كه در آن وضعيت، نيروهاي زرهي موجود به علت كسورات تجهيزاتي و پرسنلي فراوان نمي‌توانستند در چنين منطقه‌ وسيعي، تحرك و سرعت عمل لازم را نشان دهند و به مانورهاي دوراني و احاطه‌اي عميق كه شرايط موجود منطقه ايجاب مي‌كرد دست يازند. همچنين با وجود مواضع اصلي پدافندي و استحكامات بسيار عالي دشمن چسبيده به كرانه رودخانه‌هاي كرخه‌كور و نيسان، چشم‌انداز موفقيت عبور نيروهاي زرهي از موانع موجود در اين جبهه از عمليات بسيار ضعيف بود و از سويي مناطق آب گرفته شمال كرخه‌كور هم فضاي گسترش اوليه و مانور نيروهاي تك‌ور را محدود مي‌كرد.

در راه حل دوم نيرويي كه بايستي مأموريت قرارگاه سوم را انجام دهد عملاً وجود نداشت اگرچه پيشنهاد شد كه پدافند از منطقه فتح‌المبين به يگان‌هاي برداشت شده از كردستان واگذار و لشكر 77 پياده براي عمل در نقش قرارگاه سوم از منطقه فتح‌المبين آزاد گردد ولي نيروي زميني برداشت نيرو از كردستان را در شرايط موجود آن منطقه، غير مقدور اعلام نمود.

. شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:

تلاش براي انتخاب راه كار

اولين نشست عملي براي آغاز طرحريزي عمليات در منطقه غرب كارون، در هشتم فروردين ماه سال 1361 انجام و كليات، مورد بحث قرار گرفت. در اين جلسه مبناي كار يا در حقيقت راهنماي طرحريزي، روي سرعت در مراحل طرحريزي، آمادگي و اجراء تأكيد داشت.

فرمانده وقت نيروي زميني ارتش بر اين اعتقاد بود كه پس از نبردهاي طريق‌القدس و فتح‌المبين، عراق به احتمال بسيار زياد ادامه اشغال ساير مناطق را جايز ندانسته و قريباً نيروهاي خود را، به خاطر تزلزل شديد روحيه پرسنل و بيم از فرار دسته جمعي آنان از جبهه‌ها و همچنين هراس از حملات گسترده‌تر نيروهاي جمهوری اسلامی، به عقب خواهد كشيد و لذا به منظور وارد ساختن يك ضربه مؤثر به ارتش عراق بايد قبل از اينكه اقدام به عقب‌نشيني يا فرار نمايد به آنان حمله برد و اجازه نداد كه دشمن آن قدر فرصت داشته باشد كه هنگام عقب‌نشيني تجهيزات و جنگ‌افزارها و وسايل خود را نيز تخليه نمايد.

چون فواصل زماني بين اجراي دو عمليات عمده در جنگ ايران و عراق، تا آن زمان به طور معمول بيش از چند ماه بود و اين ركود زماني بين دو عمليات به صورت امري متداول شناخته شده بود لذا تغيير و تقليل اين زمان مي‌توانست عاملي براي غافلگير نمودن دشمن محسوب گردد.

 

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

ادامه مطلب

 سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس: پس از عمليات ثامن‌الائمه و انهدام سر پل نيروهاي متجاوز در شرق كارون و نقل مكان لشكر 77 پياده خراسان از شمال آبادان به شوش دانيال، نيروهاي خودي مستقر در شرق كارون و شمال كرخه‌كور و نيسان كه مأموريت پدافند از مناطق محوله را عهده‌دار بودند، تا قبل از تمركز نيرو براي عمليات بيت‌المقدس يعني تا اواخر دهه دوم فروردين ماه سال 1361، به شرح زير گسترش داشتند:

-   كرانه اروندرود و كارون در جزيره آبادان از دهانه فاو تا پل خرمشهر قرارگاه عملياتي آبادان متشكل از تيپ 23 نوهد (4 گردان)، يگان‌هاي رزمي ژاندارمري (4 گردان) تكاوران دريايي (1 گردان).

-        كرانه شرقي كارون از بهمنشير تا سلمانيه، تيپ 40 پياده سراب (2 گردان پياده).

-        كرانه شرقي كارون از سلمانيه تا دارخوين، گردان 107 پياده ژاندارمري.

-   كرانه شرقي كارون از دارخوين تا جنوب اهواز، گردان 283 سوار زرهي لشكر 92 (در كنترل عملياتي لشكر 16 زرهي).

-        جنوب غربي اهواز از مليحان تا دب حردان، تيپ پياده بيت‌المقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.

-   كرانه شمالي رودخانه‌هاي كرخه‌كور و نيسان تا سواحل شرقي هورالعظيم تيپ‌هاي 3 و 1 زرهي لشكر 16 زرهي قزوين و يگاني از سپاه پاسداران و 2 گردان ژاندارمري.[1]

با توجه به عرض منطقه و تهديدات بالقوه دشمن نيروهاي موجود به ويژه در شرق كارون نمي‌توانست جوابگوي يك پدافند مطمئن در مقابل خطر احتمالي تهديدات وسيع دشمن باشد و ستاد مشترك ارتش جمهوری اسلامی ايران چندين بار خطر كمبود نيرو در شرق كارون و تهديد احتمالي عراق را به خصوص پس از نقل مكان لشكر 77 به شوش به نيروي زميني متذكر گرديد. اما نيروي زميني با ارزيابي دقيق وضعيت پدافندي متجاوز و نتايجي را كه مي‌توانست از حمله مجدد به شرق كارون به دست آورد احتمال اجراي چنين اقدامي را ضعيف مي‌دانست و نظر به لزوم تمركز قوا در جبهه‌هاي موردنظر، صرفه‌جويي در قوا را در اين منطقه مناسب دانست و نيروهاي پدافندي يادشده را در شرق كارون كافي برآورد نمود. .

شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

 

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:

ارتش عراق در اين منطقه و در امتداد خط مرز بين‌المللي، خاكريزي بلندي احداث نمود و قادر بود با بازكردن سدهاي موجود روي رودخانه‌هاي دجله و فرات و ازدياد حجم آب شط‌العرب و استفاده از كانال‌هاي مصنوعي موجود، چه در شرق بصره و ايجاد آب‌گرفتگي نموده و پدافند از بصره را به اين طريق تسهيل و در مقابل فضاي مانوري معابر و مسيرهاي پيشروي نيروهاي ايراني را در شرق بصره محدود يا مسدود نمايد. نيروهاي عراقي قبل از عمليات بيت‌المقدس به شرح زير گسترش داشتند ولي اندكي قبل از آغاز عمليات و در حين آن توسط يگان‌هاي اضافي تقويت شدند.

 جنوب رودخانه كرخه‌كور و نيسان

 لشكرهاي 6 زرهي و 5 مكانيزه و تعدادي تيپ پياده در امتداد رودخانه‌هاي نيسان و كرخه‌كور با اتكاء به مانع رودخانه‌اي و مواضع بسيار مستحكم و همچنين در جنوب غربي اهواز تا حوالي ايستگاه آهو در پناه منطقه آب گرفته غرب كارون مستقر و پدافند مي‌نمودند. استقرار يگان‌هاي زرهي در حوالي جفير به عنوان احتياط، مؤير اين نكته بود كه دشمن مصمم است سرسختانه از مواضع خود پدافند و هرگونه رخنه احتمالي توسط نيروهاي جمهوری اسلامی ايران را با پاتك‌هاي سنگين زرهي در هم كوبيده و ترميم نمايد.

 جنوب مناطق آب گرفته تا سلمانيه

 در اين منطقه كه حدوداً مقابل دارخوين قرار داشت يگان تأميني دشمن به استعداد يك تيپ و به صورت يك پرده پوشش و به فاصله بين 6 ـ 7 كيلومتري از كرانه غربي كارون گسترش يافته بودند.

 در اطراف خرمشهر، لشكر 11 پياده عراق تقويت شده با يگان‌هاي پياده و زرهي، پدافند از خرمشهر و مناطق اطراف آن را با اتكاء به رودخانه كارون در شرق و جنوب و خاكريزهاي مستحكم در شمال و غرب عهده‌دار بود و وضعيت موجود نشان مي‌داد كه دشممن هيچ گونه رخنه‌اي به سمت خرمشهر را نمي‌پذيرد و قصد او نگهداري قاطع خرمشهر است.

 جنوب جفير و غرب جاده اهواز ـ خرمشهر

 يگان‌هاي زرهي و مكانيزه تقويتي و احتياط متجاوز از لشكرهاي 9 و 3 زرهي به صورت مجزا در مناطق يادشده گسترش يافته و مي‌بايست در صورت نياز يگان‌هاي درگير، خطوط مقدم را تقويت و يا عليه هرگونه رخنه و مواضع مقدم سريعاً وارد عمل و رخنه را ترميم كنند به طور خلاصه در جبهه‌هاي نيسان و كرخه‌كور و خرمشهر، دشمن در مواضع پدافندي مستحكم و پيوسته و در عمق، ولي در منطقه بين دريسه تا سلمانيه به صورت پرده پوشش گسترش يافته بود. 

شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.
ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس:

به طور كلي زمين منطقه براي آفند مناسب، ولي وجود موانع عمده‌اي مانند رودخانه‌هاي كرخه‌كور، نيسان و كارون نيازهاي لجستيكي به وسايل عبور از رودخانه ماننده پل‌هاي شناور، طراده و قايق هجومي را افزايش مي‌داد و ضرورت يك طرحريزي دقيق براي عمليات عبور از رودخانه را ايجاب مي‌كرد. به علت وسعت منطقه عمليات، عمق هدف‌ها و مسافات زياد و طولاني، استفاده از يگان‌هاي زرهي و موتوريزه بر پياده نظام ارجحيت داشت. اگرچه مسطح بودن زمين حركت را تسهيل مي‌كند اما در عوض نبودن اختفا و پوشش بر مشكلات يگان تك‌ور مي‌افزايد بدين جهت شرايط ميدان جنگ در اين منطقه، شرايط جنگ در بيابان است.
متجاوز با سود بردن از موانع طبيعي مانند رودخانه‌هاي كارون، كرخه‌كور و نيسان، پدافند خود را سازمان داد و با ايجاد خاكريزهاي متعدد به موازات رودخانه كارون (خاكريزهاي شمالي ـ جنوبي) و به موازات رودخانه كرخه‌كور (خاكريزهاي شرقي ـ غربي) علاوه بر اينكه مواضع خود را در كنار رودخانه‌ها استحكام بخشيد به پدافند خود نيز عمق داد.
در جبهه كرخه‌كور و نيسان و جنوب غربي اهواز نيز، مناطق آب گرفته به همان اندازه كه فضاي مانوري معابر مورد استفاده نيروهاي ايراني را محدود مي‌ساخت، به پدافند نيروهاي عراقي در اين مناطق، كمك مي‌كرد.
نيروهاي عراقي براي پدافند از خرمشهر تدابير بسيار ويژه پدافندي به كار برده بودند. روش دفاعي دشمن عبارت بود از اتكاء به مانع عمده رودخانه كارون در جنوب و شرق با استفاده از يك خاكريز بسيار مستحكم كاملاً چسبيده به كناره رودخانه و احداث خاكريزهاي متعدد بلند و تقويت شده در زمين‌هاي باز شمال و غرب اين شهر. همچنين نيروهاي عراقي با تخريب قسمت عمده‌اي از ساختمان‌هاي شهر، به منظور از بين بردن فضا و زواياي كور كه در يك عمليات نفوذي احتمالي و جنگ داخل شهر به زيان او بود، و مين‌گذاري‌هاي وسيع در داخل محوطه‌هاي تسطيح شده و سنگربندي داخل خيابان‌ها و ساختمان‌هاي باقي مانده و ايجاد خاكريز در داخل شهر، آن را به صورتي دورادور و در رده‌هاي متعدد طوري سازمان داده بود كه تسخير شهر را امري غير ممكن و يا حداقل بسيار دشوار و خونين جلوه‌گر مي‌ساخت.
در خارج از محدوده شهري، در شرق و شمال آن و تا مسافتي نزديك 10 كيلومتر، خاكريزهاي متعدد شمالي ـ جنوبي و شرقي ـ غربي براي جلوگيري از نزديك شدن نيروهاي تك‌ور به سمت خرمشهر ايجاد كرده و موانع ضد هوابرد و ضد هلي‌برن را عليه فرود احتمالي نيروهاي چترباز و هلي‌برن جمهوری اسلامی ايران در مناطق اطراف شهر كه امكان اجراي چنين عملياتي را داشت سازمان داده بود. به اين ترتيب كه صدها شاخه تيرآهن و ميله‌هاي گوناگون اعم از چوبي و آهني يا تير چراغ برق، كه از خيابان‌هاي خرمشهر كنده بود، و نيز تعداد زيادي خودرو را به طور عمودي در زمين كاشته و در فواصل آن‌ها مين‌گذاري نموده بود.

شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس: از اواخر سال 1360 با توجه به طرح‌هاي عملياتي و اين كه نيروهاي جمهوری اسلامی ايران به حالت آفندي درآمده بودند، مناطق آب گرفته، به ويژه براي عمليات طرح كربلا 3، فضاي مانوري نيروهاي آفندي خودي را محدود و در عوض به پدافند دشمن كمك مي‌نمود لذا از سازمان آب و برق خوزستان كه مجري طرح‌هاي آب‌گرفتگي بود خواسته شد كه ادامه جريان آب را به مناطق يادشده متوقف نمايد.

با قطع جريان آب، مناطق آب گرفته كه به صورت درياچه‌هاي كوچك و بزرگ تقريباً مجزايي درآمده بودند شروع به خشكيدن نمودند. اما به علت تبعيت از تدبير سرعت در آمادگي و اجراي عمليات، عملاً از اين خشك شدن كه نياز به چندين ماه زمان داشت هيچ استفاده‌اي به عمل نيامد. (نقشه منطقه علميات بيت‌المقدس آخرين وضعيت مناطق آب گرفته در غرب كارون و شمال كرخه‌كور را هنگام اجراي عمليات بيت‌المقدس نشان مي‌دهد.)

از ديدگاه نظامي عوارض حساس اين منطقه، كه پاره‌اي داراي ارزش‌هاي استراتژيك و پاره‌اي ديگر داراي ارزش‌هاي تاكتيكي يا توأم هستند، عبارتند از؛ شهرهاي خرمشهر، تنومه، بصره پل‌هاي روي شط‌العرب (4 پل) و در زمان اجراي عمليات كربلا 3، پل‌هاي شناور نصب شده روي رودخانه‌هاي كارون و كرخه‌كور كه مورد استفاده نيروهاي جمهوری اسلامی ايران در عبور از اين رودخانه قرار گرفت، خط مرز و خاكريزهاي پدافندي دشمن كه بايستي تصرف مي‌شدند نيز عارضه حساس محسوب مي‌گرديدند.

معابر شمالي ـ جنوبي 

(1) معبر از رودخانه نيسان به يزدنو ـ طلايه، نشوه (به طول 90 كيلومتر).

(2) معبر از رودخانه كرخه‌كور به قيصريه، هويزه، جفير، طلايه، نشوه (به طول تقريبي 90 كيلومتر).

(3) معبر از رودخانه كرخه‌كور به طاهري، جفير، طلايه، نشوه (به طول 100 كيلومتر).

(4) معبر از آب تيمور، ايستگاه حميد، كوشك، نشوه (كوشك ـ بصره) به طول 90 كيلومتر.

مبداء معابر شماره (2) و (3) و (4) در بين آب‌گرفتگي‌هاي شمال كرخه‌كور و غرب اهواز قرار داشت و همگي آن‌ها در ابتدا داراي فضاي مانوري باريك و بسيار محدودي بودند و گسترش و مانور اوليه يگان‌هاي تك‌ور خودي را با اشكالات عديده‌اي مواجه ساختند. 

معابر شرقي ـ غربي 

(1) هالوپ، ايستگاه حسينيه، پاسگاه كيلومتر 25، تنومه، بصره و همچنين از ايستگاه حسينيه به خرمشهر (به طول تقريبي 60 كيلومتر).

(2) گرمدشت به خرمشهر. (به طول تقريبي 35 كيلومتر).

(3) آبادان، خرمشهر، شلمچه، تنومه (نزديكترين معبر)

حركت در 3 معبر شرقي غربي با عبور از رودخانه كارون آغاز مي‌شد و اين رودخانه در حد فاصل دارخوين تا خرمشهر عرض متغيري بين 200 تا 300 متر را دارا مي‌باشد. .

شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس: روز نهم فروردين ماه سال 1361 با وجود آنكه هنوز هيچ‌گونه طرحي براي عمليات آتي تهيه نشده بود، اما چون منطقه عمليات آتي مشخص بود به منظور سرعت در كار، قرارگاه عملياتي كربلا با صدور يك دستور جزءبجزء پايان عمليات كربلا 2 (نبرد فتح‌المبين) را اعلام و طي آن به لشكر 77 پياده خراسان و تيپ 84 پياده خرم‌آباد دستور داد به همراه تيپ‌هاي 17 قم و 33 المهدي سپاه پاسداران پدافند از مناطق آزاد شده در اين نبرد را در خط ارتفاعات تينه ـ برغازه ـ رقابيه ـ ميشداغ عهده‌دار شوند و به ساير يگان‌هاي شركت كننده در نبرد فتح‌المبين كه شامل لشكرهاي 21 پياده، 92 زرهي و تيپ‌هاي 55 هوابرد، 58 ذوالفقار، 37 زرهي و گروه‌هاي توپخانه، هوانيروز، يگان‌هاي مهندسي و همچنين نيروهاي سپاه پاسداران[1] مي‌گرديد ابلاغ شد كه به مناطق تجمع تعيين شده در جنوب اهواز و شرق كارون نقل مكان نمايند.

منطقه‌اي كه عمليات كربلا 3 براي آن طرحريزي گرديد در محدوده رودخانه‌هاي كرخه‌كور و نيسان در شمال، رودخانه كارون در شرق، خرمشهر و اروندرود در جنوب، و كرانه‌هاي هورالعظيم و شط‌العرب، از حوالي نشوه تا بصره (در خاك عراق) در غرب، قرار داشته و وسعت آن به بيش از 8000 كيلومتر مربع بالغ مي‌شد.

زمين منطقه به طور كلي صاف و هموار و تقريباً فاقد برجستگي است. مسطح بودن زمين، انواع حركات پياده و خودرويي را تسهيل نموده و ديد و تير به جز در نخلستان‌هاي مجاور كارون و اروندرود و جنگ‌هاي مصنوعي حوالي ايستگاه راه‌آهن آب تيمور در شمال شرقي منطقه كه محدود مي‌گردد در بقيه مناطق عالي اما منطقه فاقد اختفا و پوشش است.

موانع منطقه كه در حركات و مانور يگان‌هاي تك‌ور ايجاد اختلال و گاهي بازدارندگي مي‌نمايند پاره‌اي طبيعي و دائمي هستند مانند رودخانه‌هاي كارون، كرخه‌كور، نيسان، شط‌العرب، مرداب هورالعظيم و پاره‌اي مصنوعي مي‌باشند از قبيل كانال‌هاي مصنوعي آبياري و پرورش و تكثير ماهي در شرق بصره كه البته همين موانع عمليات پدافندي را تسهيل مي‌كنند.

دسته‌اي ديگر از موانع اين منطقه فصلي هستند مانند نهر و هور شادگان در شمال آبادان كه در گسترش يگان‌ها در شرق كارون تأثير داشتند و خاكريزهاي احداث شده توسط دشمن و ميادين مين بسيار وسيع و مواضع مستحكم پدافندي و به ويژه آب‌گرفتگي‌هاي مصنوعي موجود در جنوب غربي اهواز و شمال رودخانه كرخه‌كور[2] كه بر عمليات كربلا 3 تأثير مي‌گذاشتند. . شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس: در بعدازظهر روز هشتم فروردين ماه سال 1361 هنگامي كه عمليات فتح‌المبين به پايان موفقيت‌آميز و درخشان خود رسيده بود، فرمانده وقت نيروي زميني ارتش جمهوری اسلامی ايران، عناصر طراح عمليات طريق‌القدس را كه در اهواز مستقر بودند به دزفول (قرارگاه عملياتي كربلا 2) احضار، و خطوط كلي عمليات آفندي بعدي (طرح كربلا 3) را به آن‌ها ابلاغ و خط مشي طرحريزي عمليات بيت‌المقدس را نيز مانند عمليات فتح‌المبين بر مبناي هماهنگي و همكاري نزديك و صميمانه بين ارتش و سپاه تعيين نمود.

راه‌هاي كار كلي كه در اولين نشست و شور ستادي مطرح گرديد عبارت بودند از:

(1) تك از شمال به جنوب از جبهه كرخه‌كور و نيسان با هدف وصول به جفير، كوشك و طلايه و ادامه پيشروي به سوي خرمشهر.

(2) تك از شرق به غرب با عبور از رودخانه كارون، با هدف گسستن جبهه دشمن از وسط و تجزيه آن به دو بخش شمالي و جنوبي و سپس احاطه جفير در شمال و خرمشهر در جنوب.

 

 

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

ادامه مطلب

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس: عمليات بيت‌المقدس و فتح خرمشهر به لحاظ نتايج چشمگير سياسي و نظامي‌اش و تأثيرات آن بر روند تحولات جنگ و اوضاع بين‌المللي و منطقه‌اي، در تاريخ جنگ تحميلي از اهميت و ارزش بسيار بالايي برخوردار است. با پيروزي رزمندگان اسلام در اين عمليات، بينش و قضاوت محافل بين‌المللي نسبت به توانمندي‌هاي جمهوری اسلامی ايران در دفاع از تماميت ارضي خود تغيير مثبت نمود. از ويژگي‌هاي عمليات بيت‌المقدس در مقايسه با ساير عمليات‌ها، كثرت تعداد تلفات و مقدار خسارات وارده بر ارتش عراق است. در اين عمليات حدود نوزده هزار نفر از نيروهاي عراقي به اسارت درآمدند و بيش از شانزده هزار نفر كشته و مجروح گرديدند و حداقل دو لشكر پياده و زرهي عراق منهدم شدند و اين بخش از سرزمين ايران اسلامي به ياري خداوند منان و با ايثار و از خودگذشتگي رزمندگان دلير ارتش، سپاه و بسيج مردمي و مساعدت تمامي نهادها و اقشار مردم، از دشمن متجاوز باز پس گرفته شد و اين در حالي بود كه صدام حسين رئيس جمهور عراق اين شكست را يك عقب‌نشيني تاكتيكي اعلام نمود.

در اين جلد از تاريخ نظامي «ارتش جمهوری اسلامی ايران در هشت سال دفاع مقدس» با استفاده از منابع در دسترس به شرح چگونگي طرحريزي و اجراي عمليات بيت‌المقدس، از آغاز تا آزادي خرمشهر، پرداخته شده، اما اين تمامي آنچه كه در صحنه‌هاي حماسه آفرين نبرد بيت‌المقدس رويداده نيست. ان‌شاءالله خداوند بزرگ اين توفيق را عنايت فرمايد تا بتوانيم اين راه را ادامه داده و صحنه‌هاي ديگري از جنگ تحميلي و دفاع مقدس را به زيور طبع آراسته و به پيشگاه ملت شهيدپرور تقديم نمائيم. .

شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

 

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس: هدف استراتژيك در جنگ تحميلي بيرون راندن متجاوز و ارائه توانمندي رژيم جمهوری اسلامی در منكوب كردن دشمنان خود از جمله عراق و تنبيه متجاوز بود. در يك سال و نيم اول جنگ، تلاش نيروهاي مسلح متوجه اين منظور بود و با اجراي يك سلسله عمليات آفندي كوچك و بزرگ - كه بلافاصله پس از متوقف كردن نيروهاي دشمن آغاز شد - راه وصول به آن هدف هموار گرديد و نبرد بيت‌المقدس بزرگترين گام در اين مرحله بود و با اينكه بيش از 5 لشكر عراقي در اين منطقه مستقر بودند، نيروهاي مسلح جمهوری اسلامی ايران قسمت عمده اين نيروها را منهدم نمودند و با توجه به ضايعات و خسارات و تلفاتي كه عراق از بدو جنگ و به ويژه در نبردهاي ثامن‌الائمه، طريق‌القدس و فتح‌المبين، متحمل شده بود، اين عمليات و نتايج آن توانمندي ارتش عراق را شديداً كاهش داد و او را از حالت آفندي به وضعيت پدافندي درآورد. اثرات اين نبرد در كاهش توان رزمي ارتش عراق به حدي بود كه متجاوز از ادامه اشغال برخي مناطق خودداري كرد و از ترس انهدام كامل نيروهايش، آنان را به خط مرز عقب كشيد.

يكي از اهداف پيش‌بيني شده در اين عمليات، رسيدن نيروهاي جمهوری اسلامی به خط رودخانه اروند در شرق بصره و تهديد اين شهر بود زيرا شهر بندري بصره به لحاظ موقعيت، جمعيت، وسعت و وجود مراكز اقتصادي و صنعتي و جمعيت قابل توجه شيعه آن، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.

با آماده شدن نيروهاي مسلح جمهوری اسلامی ايران براي تداوم عمليات‌هاي بعدي و تغيير شرايط داخلي و روند جنگ به نفع رزمندگان اسلام، حاميان منطقه‌اي و بين‌المللي عراق در صدد برآمدند تا از تداوم پيروزي‌هاي ايران جلوگيري به عمل آورند و بازي «در خطر بودن ثبات و امنيت منطقه» را آغاز كردند و صدام حسين رئيس جمهور عراق در لاك صلح‌خواهي فرو رفت و هيئت‌هاي صلح از سوي مجامع و سازمان‌هاي بين‌المللي به ايران آمدند؛ و اين در حالي بود كه به طور آشكار و پنهان به كمك‌هاي اقتصادي و نظامي و حمايت‌هاي سياسي خود از عراق ادامه مي‌دادند ولي صلح به صورت تحميلي چيزي نبود كه جمهوری اسلامی ايران آن را پذيرا باشد.

سرانجام عمليات بيت‌المقدس در 30 دقيقه بامداد روز 10 ارديبهشت ماه سال 1361 با رمز يا علي‌بن ابي‌طالب آغاز شد و رزمندگان اسلام با عبور شگفت‌انگيز و برق آساي خود از رودخانه كارون و طي سه مرحله عمليات، خرمشهر را پس از قريب 20 ماه اسارت آزاد كردند.

شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر

سلام علیکم.

ادامه‌ی عملیات بیت‌المقدس در کتاب ارتش در هشت سال دفاع مقدس: هدف استراتژيك در جنگ تحميلي بيرون راندن متجاوز و ارائه توانمندي رژيم جمهوری اسلامی در منكوب كردن دشمنان خود از جمله عراق و تنبيه متجاوز بود. در يك سال و نيم اول جنگ، تلاش نيروهاي مسلح متوجه اين منظور بود و با اجراي يك سلسله عمليات آفندي كوچك و بزرگ - كه بلافاصله پس از متوقف كردن نيروهاي دشمن آغاز شد - راه وصول به آن هدف هموار گرديد و نبرد بيت‌المقدس بزرگترين گام در اين مرحله بود و با اينكه بيش از 5 لشكر عراقي در اين منطقه مستقر بودند، نيروهاي مسلح جمهوری اسلامی ايران قسمت عمده اين نيروها را منهدم نمودند و با توجه به ضايعات و خسارات و تلفاتي كه عراق از بدو جنگ و به ويژه در نبردهاي ثامن‌الائمه، طريق‌القدس و فتح‌المبين، متحمل شده بود، اين عمليات و نتايج آن توانمندي ارتش عراق را شديداً كاهش داد و او را از حالت آفندي به وضعيت پدافندي درآورد. اثرات اين نبرد در كاهش توان رزمي ارتش عراق به حدي بود كه متجاوز از ادامه اشغال برخي مناطق خودداري كرد و از ترس انهدام كامل نيروهايش، آنان را به خط مرز عقب كشيد.

يكي از اهداف پيش‌بيني شده در اين عمليات، رسيدن نيروهاي جمهوری اسلامی به خط رودخانه اروند در شرق بصره و تهديد اين شهر بود زيرا شهر بندري بصره به لحاظ موقعيت، جمعيت، وسعت و وجود مراكز اقتصادي و صنعتي و جمعيت قابل توجه شيعه آن، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.

با آماده شدن نيروهاي مسلح جمهوری اسلامی ايران براي تداوم عمليات‌هاي بعدي و تغيير شرايط داخلي و روند جنگ به نفع رزمندگان اسلام، حاميان منطقه‌اي و بين‌المللي عراق در صدد برآمدند تا از تداوم پيروزي‌هاي ايران جلوگيري به عمل آورند و بازي «در خطر بودن ثبات و امنيت منطقه» را آغاز كردند و صدام حسين رئيس جمهور عراق در لاك صلح‌خواهي فرو رفت و هيئت‌هاي صلح از سوي مجامع و سازمان‌هاي بين‌المللي به ايران آمدند؛ و اين در حالي بود كه به طور آشكار و پنهان به كمك‌هاي اقتصادي و نظامي و حمايت‌هاي سياسي خود از عراق ادامه مي‌دادند ولي صلح به صورت تحميلي چيزي نبود كه جمهوری اسلامی ايران آن را پذيرا باشد.

سرانجام عمليات بيت‌المقدس در 30 دقيقه بامداد روز 10 ارديبهشت ماه سال 1361 با رمز يا علي‌بن ابي‌طالب آغاز شد و رزمندگان اسلام با عبور شگفت‌انگيز و برق آساي خود از رودخانه كارون و طي سه مرحله عمليات، خرمشهر را پس از قريب 20 ماه اسارت آزاد كردند.

شادی روح شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس صلوات.

برچسب‌ها: خرمشهر , خونین‌شهر