به مناسبت 26 آبان سالروز آزاد سازی سوسنگرد (انتشار مجدد)

سلام علیکم

نامه‌ی سرنوشت‌ساز در عملیات آفندی آزادسازی سوسنگرد         سید ناصر حسینی - محمد مطواعی

گاهی یک اقدام به موقع هرچند در ظاهر کوچک وجزئی باشد، سرنوشت یک شهر، عده ای از انسانها، و حتی سرنوشت یک ملت و یک کشور را تغییر می دهد، خدای متعال هم در قرآن کریم فرموده:"ان الله لا یغیر ما بقومٍ حتی یغیروا ما بانفسهم- آیه11سوره رعد". از مصادیق این اقدامات در جریان مبارزات مردم با رژیم طاغوتی و نیز 8 سال دفاع مقدس، مردم ما شاهد موارد متعددی بوده اند، مانند فرمان تاریخی حضرت امام ره در لغو حکومت نظامی در روز 21 بهمن سال 57 که اگر نبود معلوم نبود سرنوشت انقلاب چه بود.

 یکی از مصادیق این قبیل اقدامات نوشتن نامه ای توسط رهبر فرزانۀ انقلاب اسلامی در تأکید بر آزاد سازی سوسنگرد است، نامه ای چند خطی که آزادسازی سوسنگرد را در پی داشت که این پیروزی خود نقطه عطفی در روند جنگ و درهم شکستن روحیۀ تهاجمی نیروهای بعثی و در مقابل بالا بردن روحیۀ رزمندگان ایران اسلامی و تهاجمی شدن موضع مدافعان در مقابل نیروهای متجاوز بود. به همین مناسبت مقاله ای که توسط دو نفر از فرماندهان ارتش ج.ا.ا با استفاده از منابع متعدد به رشتۀ تحریر در آمده است به علاقمندان تقدیم می شود.

سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا، برگرفته از سایت هیئت معارف جنگ سپهبد شهید صیادشیرازی .

تحليل فرمانده دافوس آجا از عمليات سوسنگرد، کلاسيك جنگيديم و پيروز شديم 

دانشگاه فرماندهي و ستاد، همان‌طور كه از نامش مشخص است، مركزي است كه آموزش‌هاي لازم براي سطوح بالای فرماندهی را در اختيار فرماندهان مي‌گذارد. اين دانشگاه، تجربيات عمليات‌های دفاع مقدس را با حضور فرماندهان و طراحان عمليات برای فرماندهان آينده تشريح مي‌كند. يكی از عمليات‌هايی كه در اين دانشگاه مورد بررسی قرار گرفته، عمليات سوسنگرد است. همايش گراميداشت سالگرد حماسه سوسنگرد، مقارن زمان اجرای عمليات در همين دانشگاه برگزار خواهد شد. طی گفت‌وگويی با امير سرتيپ‌دوم حسين ولي‌وند زمانی، فرمانده دانشگاه فرماندهی و ستاد، بخشی از آموزه‌های علمی ارتش را در نبرد سوسنگرد مورد بررسی قرار داده‌ايم.

  سلمان اكبري پاكرو، با سلام و تشكر از جناب‌عالي كه وقتتان را در اختيار تحريريه صف گذاشتيد، لطفاً بخشي از اقدامات آموزشي دانشگاه را هم در اينجا معرفي كنيد: با اين توضيح كه هر کشوري، همواره باید پیش‌بینی‌هایی برای مقابله با تهاجم احتمالی به مرزهايش داشته باشد. آموزش‌هایی از قبیل: محور شناسی از جمله اقداماتی است که در آن، راهکارهای مقابله با چنین هجمه‌هايي انجام می‌گیرد. گویا در منطقه خوزستان هم تمرین‌ها و رزمایش‌های متعددی انجام می‌شده تا آمادگی برای دفاع در برابر حمله احتمالی عراق به ایران وجود داشته باشد. سؤال اين است كه آیا در مقطع اول انقلاب و آغاز تهاجم عراق به سرزمین ايران، طرح دفاعی، متناسب با محورهای نفوذ احتمالی به دانشجویان دانشکده فرماندهی و ستاد آموزش داده می‌شد؟

سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا، 

برگرفته از مجله‌ی صف شماره‌ی 392ماهنامه‌ی ارتش جمهوری اسلامی ایران.

عملیات آزادسازی سوسنگرد، پس از فرمان حضرت امام خمینی رضوان‌الله‌تعالی‌علیه مبنی بر اینكه «سوسنگرد تا فردا باید آزاد شود» و تدبیر و مدیریت بی‌بدیل مقام معظم رهبری كه آن زمان عضو شورای عالی دفاع بودند، انجام شد و با رشادت‌های شهید چمران و پایمردی رزمندگان ارتش، سپاه و نیروهای مردمی به پیروزی رسید.
در نخستین روزهای حمله عراق به ایران اسلامی، نیروهای عراقی از مرز «چزابه» وارد خاک جمهوری اسلامی ایران شده، پس از اشغال بستان به‌سوی سوسنگرد هجوم آوردند. این افراد مقاومت‌های پراكنده مدافعان محلی و رزمندگان را درهم شكستند و با عبور از سوسنگرد به‌طرف حمیدیه روانه شدند. اما در حمیدیه، تانك‌های عراقی در گل‌ولای منطقه زمینگیر شدند. نیروهای عراقی، مجدداً در اواخر آبان‌ 1359، به سوسنگرد از غرب و جنوب حمله و سرانجام شهر را محاصره كردند. پس از آن بود كه مردم سوسنگرد به محاصره دشمن درآمده، این محاصره سه روز به‌طول انجامید.

 سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا، برگرفته از مجله‌ی صف شماره‌ی 392 ماهنامه‌ی ارتش جمهوری اسلامی ایران.

گفت‌وگو با سرتیپ‌دوم بازنشسته ابوالقاسم رسولی، از رزمندگان دفاع مقدس

آرام و بی‌هیچ مقدمه‌ای به‌ دفتر هیئت تحریریه آمد؛ برای آنکه دانسته‌هایش را راجع به رویدادهایی پیش و پس از سوسنگرد دراختیارمان بگذارد و همین‌کار را هم کرد. با او هم سخن شدیم. اول کمی رسمی صحبت می‌کرد، اما خیلی زود حرارتی وصف‌ناپذیر در هیزم سخنانش کارگر افتاد؛ چنان‌که در بخشی از حرف‌هایش –اگر دقت می‌کردی – می‌توانستی قطره‌های راه گم‌کرده اشک را روی گونه‌هایش بیابی.

یک‌بارش آنجا بود که گفت طیِ یک نیم‌روز، 39 تن از یارانش به شهادت رسیده‌اند و او مجبور شده برای آنکه گروهان تحت امرش بدون سرپرست نماند، یک «سرباز» را به‌فرماندهی گروهان بگمارد. حرف‌هایش از رنگدل ‌سوختگان بود و برای همین بود که به درازا کشید. خلاصة آنچه طیِ گفت‌وگوی ما گذشت، از این قرار است:

 امیر رسولی، سلام و  وقت شما به‌خیر. آن‌گونه که شنیده‌ام، شما معتقد هستید مدارکی که تاکنون راجع به سوسنگرد ارائه شده، کامل نیست و سخنان ناگفته‌ای هم باقی است؛ چیست آن سخنان؟ البته باید اشاره کنم آنچه باعث شد این موضوع  را به‌عنوان سؤال نخست طرح کنم، آن است که شما موقع عملیات سوسنگرد، جمعیِ لشکر 16 بودید و عملکرد لشکر 16 در محاصره سوسنگرد، پیرامونی است و...

سلام علیکم

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا،  برگرفته از هیئت معارف جنگ سپهبد شهید علی صیاد شیرازی

  عمليات آزادسازي سوسنگرد پس از فرمان حضرت امام خميني (ره) مبني بر اين‌که سوسنگرد تا فردا بايستي آزاد شود و تدبير و مديريت بي‌بديل مقام معظم رهبري که آن زمان عضو شوراي عالي دفاع بودند، انجام شد و با رشادت‌هاي شهيد چمران و پايمردي رزمندگان سپاه، ارتش و نيروهاي مردمي به پيروزي رسيد. 

سرويس فرهنگ و حماسه خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در اين راستا مروري دارد بر خاطرات سرهنگ سيدكاظم فرتاش ازشكست حصر سوسنگرد. تازه انقلاب شده بود. انقلاب دنبال ارتشي‌هايي بود كه به امام و انقلاب وفادار باشند. بچه‌هاي نيروي هوايي به من اعتماد كرده بودند و من را احضار كردند تهران. جنگ شروع شد. من آمده بوديم در نيروي هوايي فعاليت كنيم. آن روزها جانشين حفاظت اطلاعات نيروي هوايي بودم. گفتند تيمسار شهبازي و سرهنگ سليمي شما را به آيت‌الله العظمي خامنه‌اي معرفي كرده‌اند و ايشان شما را خواسته‌اند. 

رفتم جنوب و خودم را به ايشان معرفي كردم. فرمودند آماده باش فردا بايد برويم سوسنگرد. 15 آبان بود. با هم رفتيم سوسنگرد. شهر و جاده شديداً زير آتش بود. صبح كه راه افتاديم بعد از نماز رسيديم سوسنگرد. رفتيم در مسجد تمام مردم و رزمنده‌ها را جمع كردند و گفتند ايشان از اين به بعد فرماندار نظامي سوسنگرد هستند. 

سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا، برگرفته از سایت معارف جنگسپهبد شهید صیاد شیرازی.

شرح عملكرد نيروی هوايی در عمليات سوسنگرد          ارسالي از اداره عقيدتي سياسي نيروي هوايی 

سوسنگرد، كنار نهر نيسان، در ‌آستانه عاشوراي 1401 هجري قمري، عرصه جانبازي و مجاهدت حسينيان زمان بود. بسياري از مدافعان شهر، داوطلبانه آمده بودند تا در برابر لشكرهاي زرهي سنگين دشمن بايستند و قدم به قدم سنگر مي‌بستند و دشمن را عقب مي‌راندند. الزامي براي ماندن نبود، ‌اما دل‌ها همه در سنگرهاي سوسنگرد مانده بود و كسي ياراي خالي كردن سنگر دفاع را نداشت. آگاهانه شهادت محتمل را برگزيده و  به مصاف دشمني رفته بودند كه هم از حيث تجهيزات و هم از نظر تعداد افراد، فزوني داشت. 

در خاطرات مقام معظم رهبري هم اشاره شده كه تعدادی از مدافعان سوسنگرد از كاركنان نيروي هوايي بوده‌اند؛ كساني كه خارج از وظيفه سازماني و در خطوط مقدم نبرد زميني حضور يافته، حماسه مي‌آفريدند. 

اما نقش تأثيرگذارتر براي نيروي هوايي را مي‌توان در عمليات هوايي جست‌وجو كرد. خلبانان نيروي هوايي در همان گرماگرم نبرد زميني در آسمان به مصاف با جنگنده‌هاي دشمن مي‌رفتند. عقب راندن انبوه تانك‌هاي دشمن هم تنها با سلاح‌هاي ضد تانك زميني ممكن نبود؛ بخشي از نبرد‌هاي نيروي هوايي به مقابله با تانك‌هاي دشمن اختصاص داشت.  

سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا، برگرفته از سایت معارف جنگ سپهبد شهید صیاد شیرازی

خاطرات سرهنگ زرهی قاسمی‌نو فرماندهی لشکر 92 زرهی خوزستان از آزادسازی سوسنگرد

فتح سوسنگرد و شكستن محاصره سنگين اين شهر، حاصل مقاومت بي‌نظير مدافعان شهر بود و تدبير يك فرمانده؛ مرحوم امير سرتيپ‌دوم غلامرضا قاسمي‌نو كه با جلب حمايت امام خميني رضوان‌الله تعالي عليه و نمايندگان ايشان در شوراي عالي دفاع و نامه به هنگام مقام معظم رهبري، ابتكار عمل را به دست گرفت و فراتر از خواست بني‌صدر كه اختيارات فرماندهي كل قوا را در اختيار داشت، يكان‌هاي تحت امرش را براي شكستن محاصره شهر سوسنگرد، هوشيارانه جا‌به‌جا كرد و دشمن را از اين شهر به عقب راند.

فقط شش ساعت كافي بود تا صفِ رزمي دشمني كه با تمام توان در صدد اشغال خوزستان  بود و پانزده‌هزار كيلومتر مربع از خاك زرخيز ايران اسلامي را اشغال كرده بود، فرو بپاشد. اين شش ساعت براي امير سرتيپ دوم قاسمي، نبرد در دو جبهه بود؛ او بايد از سد بني‌صدر مي‌گذشت تا به سوسنگرد برسد. اين مطلب، گفت‌وگوي منتشر نشده‌اي از اين فرمانده موفق است.

سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا، برگرفته از سایت معارف جنگسپهبد شهید صیاد شیرازی.

بررسي عملكرد پدافند هوايي در عمليات آزاد سازي سوسنگرد         رضا جهان‌فر

جنگ تحميلي عراق عليه ايران، آزمون بزرگ غيرت و همت ايرانيان براي دفاع از كشوري با تاريخ كهن و اعتقادات ناب و ارزش‌هاي والاي اسلامي است. فرزندان ايران اسلامي، امروز و هر روز ديگر به خود مي‌بالند كه در تمام سال‌هاي عزت و حماسه، حتي به اندازه يك بند انگشت از خاك وطن را در اختيار دشمن باقي نگذاشتند و امروز جغرافياي ايران اسلامي، همان جغرافياي پيش از تجاوز بعثي‌ها است.

اين اتفاق مبارك در حالي رخ ‌داد كه دست كم طي 200 سال گذشته، ايران، بخش‌هايي از خاكش را در شمال، جنوب، شرق و غرب از دست داد. و هنوز اندوه قرارداد تركمن‌چاي و... بر سينه اين مردم سنگيني مي‌كند.

سرزميني كه حضور نيروهاي روسي و انگليسي را در جنوب و شمال شاهد بوده، مردمانش در برابر ارتش بعث عراق و در واقع عصاره ارتش‌هاي شرق و غرب، سرافرازانه ايستادگي كردند و مانع از موفقيت دشمن شدند؛ اگر چه در اين دفاع، همه نيروهاي نظامي و مردمي حضور داشتند. اما آنچه كه عامل موفقيت شد، وحدت كلمه و تابعيت از ولايت بود.

سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا، برگرفته از مجله‌ی صف ماهنامه‌ی ارتش جمهوری اسلامی ایران.

روايت امير سرتيپ حسين منتصر فرمانده گردان 293 لشكر 92 زرهي اهواز                           

در زمان آزادسازي سوسنگرد، گروه رزمي 261، دو گروهان تانك و دو گروهان پياده داشت. دو گروهان پياده را سازماندهي كرده بودند و گروهان رزمي 261 شكل گرفته بود. دست‌كم سی  دستگاه تانك وده دستگاه نفر بر بی. ام. پی در اختيار داشتم. موضع ما پشت خاك‌ريز بود كه از لايروبي كرخه درست شده بود.

قبل از انقلاب، گل و لاي كرخه را مي‌ريختند كنار ساحل. آنجا يك ديوار به ارتفاع سه، عرض دو و به عمق سه متر وجود داشت كه جاي خوبي بود براي تانك. قرار بود ما مساحت كنار اين رودخانه را تا عمق 15 كيلومتري پوشش بدهيم كه تيپ محاصره نشود. براي اين منظور، دهكده طالقاني را به‌عنوان مقر گروه رزمي انتخاب كرده‌ بوديم. در فاصله هفت تا هشت كيلومتر پايين‌تر و به‌همان ميزان از سمت بالا، نيروها مستقر شده بودند.

سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا، برگرفته از سایت معارف جنگ شهید صیاد شیرازی.

گفت و گو با امير سرتيپ لهراسبی، فرمانده تلاش اصلی در عمليات آزادسازی سوسنگرد

فرماندهان عمليات سوسنگرد، فرماندهان نام‌آشنای ارتش جمهوری اسلامی هستند. نام زنده‌ياد امير سرتيپ قاسمی و نقش آفرينی او در زمينگير كردن دشمن بعثی را بسياری شنيده‌اند؛ همين‌طور مرحوم امير سرتيپ دوم امرالله شهبازی هم از جمله فرماندهان موفق ارتش جمهوری اسلامی است. شهيد چمران و شهيد فلاحی هم در سال 1360، پيرهن سرخ شهادت به تن كردند.
اما فرمانده عمل كننده در محور سوسنگرد، امير سرتيپ  محمد جعفر لهراسبی است.

او  تنها بازمانده فرماندهان مؤثر در اين عمليات است. نام امير لهراسبی، خصوصاً در مقطع اول جنگ تحميلی بسيار آمده است. گردان 256 از تيپ 2 لشكر 92، گردانی است كه او همواره با افتخار از آن ياد مي‌كند.

نقش اين گردان در عمليات تأخيری و كند كردن حركت دشمن بعثی بارز و به‌يادماندني است، حضورش همراه با امير شهبازي در كنار گردان 283 سوار زرهي در عمليات پدافندي پاي پل كرخه و نقش اصلي گردان تحت امرش در عمليات سوسنگرد، نشانگر بي‌باكي و حضورش در كانون خطر است.

سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا، برگرفته از سایت معارف جنگ شهید صیاد شیرازی.

آزادسازي سوسنگرد به روايت شهيد مصطفی چمران

خبرگزاري فارس:من در زندگي خود، معركه‏ هاي سخت و خطرناك زياد ديده‏ ام. فراوان، به حلقه محاصره دشمن درآمده‏ام و به كرّات با دشمناني سخت و خونخوار رو به رو شده‏ام؛ ولي داستان شورانگيز سوسنگرد اسطوره‏اي فراموش ناشدني است.

من در زندگي خود، معركه‏ هاي سخت و خطرناك زياد ديده‏ ام؛ فراوان، به حلقه محاصره دشمن درآمده ‏ام، به رگبار گلوله ‏ها و خمپاره ‏ها و توپ ‏ها و بمب ‏ها عادت دارم، و به كرّات با دشمناني سخت و خون‌خوار رو به رو شده ‏ام. ولي داستان شورانگيز سوسنگرد اسطوره‏اي فراموش ناشدني است. من به جهات سياسي -نظامي آن توجّهي ندارم، و نمي‏خواهم از اهميت استراتژيك سوسنگرد و رابطة آن با حميديه و اهواز سخن بگويم. آنچه در اينجا مورد توجه است، سرگذشت شخصي من در اين نبرد است كه يك شهيد (اكبر چهرقاني) و يك شاهد (اسدلله عسكري) به آن شهادت مي‏دهند و ده‏ها نفر از دور ناظر آن صحنه عجيب و معجزه‏آسا بوده‏اند. اين را نمي‏گويم چون خود قهرمان داستانم - زيرا از اين احساس نفرت دارم- بلكه از اين نظر مي‏گويم كه افتخار ملت ما و نمونه برجسته‏اي از پيروزي ايمان مردم ما و نوع مبارزات عظيم آنان است، و حيف است كه به رشته تحرير درنيايد و از يادها برود…

سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا، برگرفته از مجله‌ی صف ماهنامه‌ی ارتش جمهوری اسلامی ایران.

روايت امير سرلشكر محمد سليمي از فتح سوسنگرد:  امام فرمودند تا فردا سوسنگرد باید آزاد شود.

آزادسازی سوسنگرد از جمله موفقیت‌های اثرگذار جنگ تحمیلی به شمار می‌رود كه ضربه سنگینی به برنامه‌های ارتش عراق زد. متن زیر از امیر سرلشگر محمد سلیمی، فرمانده سابق ارتش جمهوری اسلامی ایران است كه آن زمان ریاست ستاد جنگ‌های نامنظم را بر عهده داشت. وي، از روزهای حساس منتهی به آزادسازی سوسنگرد و نقش حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این پیروزی می‌گوید: این‌ها فرشته‌اند!

22 آبان 1359، ستوان اخوان به من زنگ زد و گفت: «ما سخت زیر آتش دشمن هستیم و محاصره، لحظه‌ به ‌لحظه بیشتر تنگ می‌شود و از همه‌ مهم‌تر، آذوقه ما هم تمام شده است. خواستم اول شرایط فعلی سوسنگرد را به شما بگویم و بگویم كه تمام مغازه‌های سوسنگرد باز است ولی صاحبانشان نيستند، رفته‌اند.»

سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است  و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا،

در 25/8/1359 مدافعان شهر که سه روز در محاصره‌ی کامل قرار داشتند شجاعانه و مردانه مقاومت کرده و اجازه نداده بودند نیروهای دشمن متجاوز شهر سوسنگرد را به طور کامل اشغال کنند. قسمتی از حاشیه‌ی شرقی و جنوبی شهر سوسنگرد در اشغال نیروهای متجاوز بعثي بود و عراقی‌ها با تحمل تلفات سنگین در همان حاشیه‌ی شهر متوقف شده بودند. (جعفري ،1389 :30)

       از جمعيت ده هزار نفري سوسنگرد شايد، حدود كمتر از هزار نفر در شهر مانده بودند، آن ها هم اغلب نيروهاي ارتش، سپاه و بسيج بودند. بچه‌ها ساختمان بانك تجارت را به پناهگاه تبديل كرده بودند. هر وقت حضرت آيت‌الله خامنه‌اي و دكتر مصطفي چمران به سوسنگرد مي آمدند. آن ها را به اين پناهگاه مي بردند. هواپيماها و هلي كوپترهاي ارتش متجاوز عراق شهر سوسنگرد را مرتب بمباران مي كردند.  (يا حسيني، 1389 :86)

اگرچه نيروهاي متجاوز عراقي توانستند در 25 آبان سوسنگرد را محاصره كنند؛ اما اين محاصره تنها يك روز طول كشيد و در 26 آبان 1359 شهر سوسنگرد توسط نيروهاي لشكر92 زرهي ارتش جمهوري اسلامي ايران و دلاور مردان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران و بسيجيان همراه شهيد دكتر مصطفي چمران آزاد شد و عراقي‌ها به دليل ضعف روحيه تا فاصله پانزده كيلومتري شهر سوسنگرد عقب نشيني كردند. (جعفري/ غفوري ،1390 :161)

 اين نكته قابل ذكر است كه در آن زمان فرماندهي جبهه مياني را حجت‌الاسلام و المسلمين سيدعلي خامنه‌اي  (نماينده امام در شوراي عالي دفاع) شهيد سرلشگر ولي‌الله فلاحي (جانشين رئيس ستاد مشترك ارتش) و شهيد دكتر مصطفي چمران (وزير دفاع و فرمانده گروه جنگ‌هاي نامنظم) به عهده داشتند.

       شرح عمليات اين گونه است: 25 آبان مدافعان در شهر سوسنگرد محاصره شدند و نيروهاي متجاوز عراق به شهر سوسنگرد نفوذ كردند و كار به جنگ تن‌با‌تانك كشيد. عمليات آزادسازي شهر سوسنگرد در جلسه‌ي شوراي عالي دفاع تصويب شده و براي اجرا در 26 آبان ماه1360 ابلاغ شده بود. 

سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا،برگرفته از سایت معارف جنگ شهید صیاد شیرازی.

خاطره مقام معظم رهبری از عمليات آزادسازی سوسنگرد

«... در جلسه شورای دفاع مطرح کردم که اگر شهر را بگیرند، این بچه‌ها شهید خواهند شد. خسارت شهادت بچه‌ها از خسارت گرفتن شهر بیشتر است. چون ما شهر را دوباره پس خواهیم گرفت، اما بچه‌ها را به دست نمی‌آوریم. بنی‌صدر گفت من دنبال این قضیه هستم و ما هم زودتر جلسه را تعطیل کردیم که بنی صدر برود دنبال این کار و من دیگر خاطرم جمع شد. روز شنبه ماندم و صبح یکشنبه رفتم اهواز. از آشفتگی و کلافگی سرهنگ سلیمی و بچه‌هایی که آنجا بودند، فهمیدیم که هیچ کاری انجام نشده، خیلی اوقاتم تلخ شد. گفتم برویم و کاری بکنیم. در این بین، بنی صدر از دزفول با من تماس گرفت، شاید هم من تماس گرفتم، گفتم چنین وضعی است و بچه‌ها هیچ کاری نکردند و تو دستوری بده! او به من گفت: «خوب است شما به ستاد لشکر بروید؛ آنها را نوازشی بکنید و مسئولان لشکر را تشویقشان کنید، من هم از این طرف دستور می‌دهم، مشغول شوند و کار کنند.»

... مرحوم چمران و آقای غرضی رفته بودند منطقه را از نزدیک بازدید کنند. ما رفتیم ستاد لشکر 92. حدود چهار بعد از ظهر بود که آنها برگشتند. البته چمران رفته بود ستاد خودمان، اما آقای غرضی و برخی فرماندهای نظامی بودند. ما بعد از مباحثات و تبادل نظرات زیاد، به طرحی رسیدیم. مشکل عمده ما نیرو بود. لشکرهایمان محدود و به قول لشکری‌ها منها بودند... هم تجهیزات کم داشت، هم نیرو؛ تجهیزات را می شد فراهم کرد اما نیرو را نه.

سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا، برگرفته از مجله‌ی صف ماهنامه‌ی ارتش جمهوری اسلامی ایران.

روایت امیر سرتیپ زین‌العابدین اجوری، فرمانده گردان توپخانه از آزادسازی سوسنگرد

بیستم شهریور 1359، در ستاد نیرو، مرا احضار كرده، مأموریت دادند كه به جنوب بروم. از گروه 33 توپخانه، عازم منطقه عملیاتی جنوب شدم. بُرد توپ‌های ما دست‌كم 43 كیلومتر و بُرد توپخانه عراق هم آن‌زمان 23 كیلومتر بود. بنابراین ما همیشه نسبت به عراق برتری آتش داشتیم. می‌توانستیم دست‌كم 20 كیلومتر دورتر؛ پاسگاه‌های فرماندهی و عقبه‌شان را زیر آتش بگیریم. خیلی كلنجار رفتیم كه ...

 موفق شدیم یك واحد پدافند هوایی در كنار توپ‌هایمان مستقر كنیم. این‌طوری نمی‌گذاشتیم هواپیماها به ما نزدیك بشوند. ساعت هفت صبح رسیدیم به ایستگاه اندیمشك. جلوي واحد ما را گرفتند و گفتند نمي‌توانيد برويد جلو! ديدم دارند معطلمان مي‌كنند. يكي از ماشين‌ها را از قطار پياده كردم و با آن رفتم به اهواز. چهار ساعت در راه بودم. ساعت سه بعدازظهر به اهواز رسيدم. از هركه مي‌پرسيدم «مأموريت ما در منطقه چيست؟» كسي جوابگو نبود، اما يك استواري بود كه پاسگاه‌ها را در نقشه مشخص كرده بود. او گاهي، تعدادي از اين پاسگاه‌ها را از رده خارج مي‌كرد و خط قرمز رويشان مي‌كشيد. نقشه را نگاه كرد و گفت: «شما از خرمشهر تا بستان، هرجا كه مي‌خواهيد، انتخاب كنيد و مستقر بشويد.» به‌ نقشه كه نگاه كردم، منطقه تحت پوشش تيپ3 در دشت آزادگان را انتخاب كردم. با توجه به برد 43 كيلومتري‌ توپخانه‌مان خوب مي‌توانستيم منطقه را پوشش بدهيم.

سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا، برگرفته از مجله‌ی صف ماهنامه‌ی ارتش جمهوری اسلامی ایران. گفت‌وگو با سرتيپ‌دوم بازنشسته ستاد، سعيد پوردارب

در تقويم جنگ، آبان‌ماه، همراه با رويدادهاي گوناگوني است، ولي يكي از اين رويدادها برجستگيِ بيشتري دارد و آن داستان محاصره «سوسنگرد» توسط پنج تيپ مجهز ارتش عراق است كه در نهايت با مقاومت رزمندگان ايراني، ناكامي ديگري براي ارتش عراق رقم مي‌خورد. درباره چيستي و چراييِ نبرد سوسنگرد، به‌كرات سخن گفته شده، اما كمتر «پيرامون» آن بحث شده است؛ از آن جهت كه هر نبرد، در عين آنكه روي يك ساختار اصلي مستقر است، به‌گونه‌اي با برخي از موضوعات پيراموني خود نيز مرتبط است كه شكل‌گيري ساختار اصلي، نمي‌تواند از اين حاشيه‌ها بي‌تأثير باشد. سرتيپ‌دوم سعيد پورداراب، اگرچه در نبرد سوسنگرد حضور نداشته، اما به‌‌عنوان يك كارشناس مسائل نظامي پيرامون اين عمليات خيلي خوب صحبت مي‌كند. ما هم با او گفت‌وگو كرديم و در این گفت و گو موضوعات جالبي مطرح شد...

امير پورداب، خدمت شما «وقت‌به‌خير» عرض مي‌كنيم. آنچه سلسله‌جنبان اين گفت‌وگو شد، صحبت پيرامون موضوعاتي است كه بر عمليات سوسنگرد مترتب است. همين‌كه شما تجربه فرماندهي در مناصب «تيپ» و «لشكر» - طي هشت سال دفاع مقدس – را داريد و در عين‌ حال، در عمليات سوسنگرد حضور نداشته‌ايد، اين امكان را ايجاد مي‌كند كه به‌عنوان يك كارشناس مسائل نظامي، بي‌تعصب، عمليات موصوف را ارزيابي كنيد؛ اين ارزيابي چگونه است؟

سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا، برگرفته از سایت معارف جنگ شهید صیاد شیرازی.

روزي چهار سورتي پرواز ؛  هربار چهل دقيقه !
روايت سرهنگ بازنشسته خلبان بالگرد فرائيل فرجي از روز‌هاي عمليات آزادسازي سوسنگرد
من، در تهران بودم كه جنگ شروع شد. سريع برگشتم به اصفهان. آن موقع، اصفهان زندگي مي‌كردم. مأموريت گرفتم كه بروم اهواز. عضو گروه رزمي مسجد سليمان بودم. همه در لشكر 92 اهواز مستقر شديم. اوضاع به هم ريخته بود. بعضي شب‌ها مجبور بوديم كنار رودخانه بخوابيم و صبح برگرديم به آشيانه لشكر. مهمات لشكر در آشيانه لشكر بود كه آن هم قبلاً محل پرواز بالگرد‌هاي «سسنا» بود. بچه‌ها روي همين جعبه‌هاي مهمات مي‌نشستند و استراحت مي‌كردند تا اسمشان را بخوانند و دسته به دسته پرواز كنند.

بايد مي‌رفتيم منطقه را شناسايي مي‌كرديم و با دشمن درگير مي‌شديم. تيپ‌هاي لشكر 92 امكانات كاملي نداشتند. بعد از انقلاب، يك مقدار سازمان ارتش از نظم هميشگي خارج شده بود. ما كار دسته‌هاي شناسايي را هم انجام مي‌داديم.
سرهنگ جلال اكبر كه فرمانده گردان تك گروه مسجد سلمان بود، آمد به آشيانه و اوضاع را ديد. داد زد كه چرا مهمات توي آشيانه است؟ چرا خلبان‌ها توي آشيانه هستند؟ تا نيروهاي لشكر آمدند مهمات را از آشيانه ببرند، عراق با خمپاره آشيانه را زد و خيلي از مهمات منفجر شدند. يك روز، تمام اهواز از صداي انفجار مهمات مي‌لرزيد. سريع بالگرد‌ را در جاهاي مختلف پراكنده كرديم. آن شب، بالگرد‌ها را كنار نيروگاه «ويس» نشانديم و شب همان‌جا كنار رودخانه خوابيديم. فردا، دستور رسيد كه بالگرد‌ها را ببريم، آشيانه پادگان مسجد سليمان. سرهنگ امير سرخي، فرمانده پادگان مسجد سليمان بود.
از پادگان مسجد سليمان بلند مي‌شديم و مي‌رفتيم به‌سمت ارتفاعات الله‌اكبر. عراق روي رمل‌هاي بين ارتفاعات و سوسنگرد جاده آسفالت زده بود. ما مي‌رفتيم، شناسايي مي‌كرديم و بعد، آنها را هدف قرار مي‌داديم.

سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا، برگرفته از سایت معارف جنگسپهبد شهید صیاد شیرازی.

 منطقه عملیاتی جنوب با مساحتی بالغ بر 64664 کیلومتر مربع یکی از مناطق مهم و حیاتی و سرنوشت ساز میهن ماست، این منطقه کلیه هستی و عظمت دیرینه خود را به رودخانه­های متعدد (نظیر کرخه - کارون - دز - جراحی - هندیان (زهره) - دویرج - شاهپور - اروندرود ) و زمین­های حاصلخیز و دشت­ های وسیع آن و منابع عظیم نفت و گاز و سایر منابع مدیون می باشد.

استان خوزستان در تقسیمات منطقه­ای عملیاتی به سه منطقه تقسیم­ بندی گردیده است این سه منطقه شامل: منطقه شمالی خوزستان دزفول - اندیشمک - شوش و غرب کرخه و منطقه میانی شامل چزابه - بستان - سوسنگرد - هویزه - حمیدیه - اهواز و منطقه جنوبی آن از کوشک طلائیه، حسینیه، پادگان حمید، دار خوین شلمچه، خرمشهر - آبادان می­باشد.

در منطقه میانی خوزستان که دشتی وسیع و حاصلخیز می­باشد و به دشت آزادگان معروف و دارای منابع عظیم نفتی نیز هست رودخانه کرخه از سمت شمالی جنوبی تفسیر مسیر داده و بنام کرخه کور در شعبانی تقسیم و نهایتاً آب آن به هور الهویزه می­ریزد و همانگونه که اشاره شد سوسنگرد از شهرهای مهم و مرکزی این ناحیه است و شعبه ای از کرخه از جنوب آن گذشته و بخشی از منازل و ساکنین که عمدتاً عرب زبان هستند در بخش جنوبی آن ساکن می­باشند و در گذشته منطقه سوسنگرد محل سکونت عشیره بنی طرف (به آنجا کوچ کرده بودند) و هویزه محل سکونت طوایف بنی­سکین و محمودی بوده است، منطقه دشت آزادگان و سوسنگرد که از سه شهرستان مهم بستان، هویزه و سوسنگرد تشکیل شده دارای حدود 5844 کیلو مترمربع مساحت بوده و به دلیل نزدیکی سوسنگرد به اهواز (حدود 60 کیلومتر) دارای اهمیت سوق ­الجیشی و نظامی بسیار زیادی می­باشد.

سلام علیکم.

حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا،برگرفته از سایت معارف جنگ شهید صیاد شیرازی.

بررسي صحنه‌ی نبرد در خوزستان تا محاصره سوسنگرد        سرتيپ فرض الله شاهين راد

ساعاتي پيش از طلوع آفتاب روز اول مهر 1359، نيروهاي متجاوز عراق، از سه محور جهت دسترسي به شهرستان اهواز در استان خوزستان هجوم خود را شروع و از مرزهاي شناخته شده بين‌المللي عبور کردند؛ اين سه محور عبارت بودند از:

1-   محور حلفائيه، سوبله، بستان، سوسنگرد، حميديه، اهواز؛

2-   محور نشوه، طلاييه، جفير، پادگان حميد، اهواز؛

3-   محور تنومه، کوشک، جفير، پادگان حميد، اهواز.

لشکر 9 زرهي به استعداد سه تيپ (2 تيپ زرهي، 1 تيپ مکانيزه) از محور شماره 1 و لشکر 5 زرهي به استعداد سه تيپ (2 تيپ زرهي، 1 تيپ مکانيزه) از محورهاي 2 و 3 عمل كردند، در سازمان هر لشکر يك گردان شناسائي، يك گردان پدافند هوايي، يك گردان نيروي مخصوص و شش گردان توپخانه تعبيه شده بود.

در آن مقطع، آمادگي ارتش براي پاسخگويي به تجاوز دشمن بسيار اندک بود؛ در حالي‌كه ارتش متجاوز عراق، بيش از نيمي از استعدادش را براي رسيدن به اهداف مدنظر در استان خوزستان به‌کار گرفته بود.

لشکر 92 زرهي که مسئوليت حفاظت سرزميني را عهده‌دار بود، روز اول مهر، در موقعيت‌هاي زير حضور داشت: تيپ 2 زرهي در غرب دزفول؛ يعني در مقابل لشکر 10 زرهي و لشكر يک مکانيزه عراق آرايش گرفته بود و تيپ 3 زرهي، در منطقه مياني (دشت آزادگان) در مقابل لشکر 9 زرهي و تيپ 1 هم در جنوب منطقه استقرار داشت؛ در حالي‌كه همين تيپ در شمال آبادان و خرمشهر در مقابل لشکر 5 زرهي گسترش يافته بود.

سلام علیکم.

 حمد و سپاس خدایی که معبودی جز او نیست، زنده‌ای ازلی و ابدی است، دانای نهان و آشکار که ما را سرباز اسلام و مطیع امر رهبری و فرماندهی معظم کل قوا قرار داده است و با سلام و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و عرض ارادت به ساحت حاضرترین گوهر عالم هستی امام زمان(عج) ارواحنا لتراب مقدم‌الفدا،

مطلبی ناب و دست اول از وقایع و روزهای اول جنگ که هر لحظه و دقیقه‌ی آن ارزش چندین بار خواندن و شنیدن را دارد شلیک یک گلوله در روزهای اول جنگ به عراقی‌ها حتی اگر برنو باشد مساوی و با ارزش‌تر است از شلیک یک راکت در سال سوم جنگ. حضور در منطقه در روزهای اول جنگی که ارتش متجاوز عراق پانزده هزار کیلومتر این کشور را اشغال کرده بود حضور و وجود زیر گلوله‌های دشمن ناجوانمرد و نرسیدن کمک و نداشتن تجهیزات دل‌شیر می‌خواهد که نیروهای بومی و محلی داشتند و به کمک اندک نیروی نظامی موجود در منطقه جلوی تهاجم سریع عراق را گرفتند و چه خوب است خواندن آزادسازی سوسنگرد با شبیخون ارتشی دلاور سرهنگ دوم علی غیوراصلی که توسط رزمنده سوسنگرد نوشته شده است.

راوی فتح سوسنگرد در وبلاگ pelak59.ir در خصوص سوسنگرد سرزمین یک سوم شهدای دفاع مقدس فراموش نشودمی‌نویسد:

 بسم‌رب الشهدا

مهر ماه در حال گذر است . هفته دفاع مقدس را هرجوری بود پشت سر گذاشتیم؛ اما متاسفانه از شهرهای مورد هجوم دشمن در روزهای اول جنگ تحمیلی، سقوط و آزادیشان، اگر گفتند، در حد خبر کوتاه بود. از سقوط سوسنگرد درتاریخ ششم مهرماه وآزادیش بعد از سه روز و اولین شبیخون پیروز رزمندگان اسلام که به شبیخون غیور اصلی مشهور شد نگفتند. جای گله نیست که اگر باشد حرف برای گفتن بسیار است. از ایثار فرزندان خردسال این سرزمین و به آتش کشیده شدن پیکر سربازانش نگفتند. اما چه خوب ما را با برنامه‌ای به نام ((فصل‌های ناخوانده )) مشغول کردند. آن‌هم آخر شب.  فصل‌های ناخوانده‌ای که به جز تکرار، خبر جدیدی نداشت. گفتم جای گله نیست عادت کردیم. خلاصه اینکه چاره را در این دیدم که یک‌بار دیگر متن کامل خاطره‌ی اولین هجوم دشمن به سوسنگرد و سقوط سه روزه تا آزادیش را به اطلاع برسانم؛ البته پس از گذشت سال‌ها یقینا" در بعضی از موارد تاریخ‌های دقیق به فراموش خانه ذهن خزیده‌اند؛ اما سعی می‌کنم تصویری از وقایع را آنگونه که دیده‌ام در حد توان تعریف کنم و همچنین تلاش می‌کنم به خاطر اینکه حقی ضایع نشود از کسی نام نبرم. امیدوارم مورد استفاده قرار گیرد.

بیائید با هم به تابستان (مرداد تا شهریور ماه گرم و سوزان خوزستان)سال 1359 سفر کنیم :